Makale
İnsanın Düşmanı İnsan Mıdır?
Ey insan! düşmanını iyi tanı ve bu bir başka insan değil...
Ä°nsanın düşmanı tanımı içinde düşman kavramını yeniden düşünmekte fayda vardır. Mevcut kültürel yapı içinde düşman; kiÅŸinin herhangi bir ihtiyacını, isteÄŸini ve beklentisini karşılamayan her ÅŸeye karşı kullanılan bir tanıma kavuÅŸturulmuÅŸtur. Halbuki düşman kategorisi ontolojik olarak bir karşıtlığa sahip deÄŸildir. Bütün varlık barış içinde ikame edilmiÅŸtir. Ama karşıtlık epistemik düzeyde ÅŸeytan olarak tanımlanmış ve insan ile ÅŸeytanın soyunun kıyamete kadar bir düşmanlık üzere yaÅŸayacakları bildirilmiÅŸtir. Fakat burada da ÅŸeytanın etkisi insanın zaaflarına bağımlı kılınmıştır. Çünkü ÅŸeytan tam olarak insan olan ve Allah’a yakınlık kesbeden kullara bir etkisi olmayacağı ilahi buyruk olarak kayıtlara geçmiÅŸtir.
Ä°nsan için düşman soyut bir kavramsallaÅŸtırma olarak kayıtlanmalıdır. Bu ikili iliÅŸkilerde insanlar arasında bir kin, nefret ve buÄŸzun olmayacağı anlamına gelmeyecektir. Çünkü insan, dünyalı oldukça ve dünyaya bağımlılığı arttıkça beklentisi oluÅŸacak ve bu beklentiye kavuÅŸmadığı sürece de birilerini suçlayamaya baÅŸlayacak ve çatışma baÅŸ gösterecektir. Ama temelde düşman, ÅŸeytan yani insanın dışında soyut ve akıl çelici, nefse hoÅŸ gelici ve ayartıcı bir pozisyonu taşımaktadır. Birde insanın dünya tabiatı dediÄŸimiz ve sufi kültürde insanın dünyaya bakan benliÄŸini betimleyen nefistir…
Şeytan ve nefis insanın aklına, vicdanına ve kalbine musallat olarak onun doğru düşünmesinin imkânlarını ortadan kaldırarak sağlıklı ve sahici düşünmesinin imtiyazını ortadan kaldırır. İşte insan bu iki düşmanın isteklerinin neliğini ve niteliği ile niceliğini doğru anlayabilirse onlara karşı kendisini savunacak pozisyonunu rahat alabilir. Bu noktada Allah, insanı, hem peygamber ile hem de peygamberlere gönderilmiş bilgi ile destekleyerek bu iki temel düşmana karşı nasıl korunması gerektiği konusunda desteğini vermiştir.
Biz insanlık ailesi olarak çok büyük bir aileyiz. Nasıl ki kendi ailemizde sorunlar varsa o şekilde insanlık ailesinde de sorunlar olacaktır. Ama sorunlarımızı kendi ailemizde nasıl çözümlüyorsak insanlık ailesinde de sorunu çözmek zorundayız.
Mesele insan olmaktır.
İnsan yeryüzünü imar ederek kendisine yüklenen sorumluluğu yerine getirmekle yükümlü tutulmuştur. Bu iman edenlerin temel bakışıdır. Yaratılmış olmanın bir bedeli olarak da düşünülebilinir. O yüzden imtihan sürecinde insanın kendi özgür tercihi ile bir tercihte bulunmasının zemini berhava edilmemelidir. Bu insanlık haysiyetine yakışmayan bir tutumu içerir. Öncelik her zaman sorumluluğun tevdi edildiği insanın özgür kılınmasına zemin oluşturmak olmalıdır.
Kimin neye inandığı veya inanmadığı kendi sorunu ve tercihidir. Biz bir insan olarak başka insanın tercihine karışmak değil saygı duymakla yükümlüyüz. Ortak alanda adalet ve hakkaniyet üzerinden iş görmeli özel alanda ise kişiyi serbest kılmalıyız ki Allahın insandan beklentisini safiyane bir şekilde kendi tercihi belirlemiş olsun. Baba kendi evladı ne kadar kötü olursa olsun, kapısına geldiğinde sırtını dönmez bu babalığın ahlakına aykırıdır. Öyleyse her insan ya baba ya da evlattır. Bu yüzden ırk, din, dil renk, toprak vesaire bizi birbirimizden ayırmamalıdır. Bu dünya insanlığındır. Bu dünyada yaşayan insanlarda çok büyük, kocaman bir ailedir...
Ailemizin her ferdini severiz. İlişkide olduğumuzu daha çok sevdiğimizi zannederiz. Hâlbuki hiç tanımadığımız biri kardeşimiz, eşimiz, babamız ve ablamız olabilirdi. Bugün onları nasıl seviyorsak eğer onlardan biri de olsaydı onları da aynı şekilde sevecektik. Bundan bir kuşku yok... O zaman sevebileceğimiz bir insana niye düşmanlık yapıyoruz?
Atamızın asıl düşmanı bir insan değil ona musallat olan şeytandır. Yani hemcinsimiz değildir. İnsanlar arasındaki kavga da o düşman olduğu apaçık olan şeytana uyulduğu sürece gerçekleşiyor. Ama bakışımızı değiştirebilir ve her insanı kardeş kabul ederek onun rengine, cinsine, diline dinine vesaire bakmadan sevebilir, kardeşçe davranabiliriz...
Her şeyin etkileşim içinde olduğu bir yaşam içinde etkileyen bir pozisyonu nasıl elde edebiliriz? Bu temel soru bizim hem ufkumuzu hem de duruşumuzu belirleyecektir...
Ä°nsan sorumlu bir varlıktır. Bu sorumluluÄŸu varlık katmanında kendisine tevdi edilmiÅŸ akli meziyeti ve ona binaen özgür bir ÅŸekilde tercihini yapabilmesi yanında varlığın barış içinde ikame etmesinin yüklediÄŸi sorumluluktur. Ä°nsan, şöyle kısaca kendi içinde bir düşünsel yolculuÄŸa çıksa bu söylediklerimi çok rahat bir ÅŸekilde anlamlandırabilir. Çünkü insan düşündükleri muvacehesinde tavır geliÅŸtiren yegâne varlıktır. Ä°nsan otomasyona tabi deÄŸildir, düşünce zemininde…
Bütün varlık bir otomasyon içinde varlığını idame eder. Bu ÅŸu demektir; varlık kendisine biçilen amacın dışına çıkamamaktadır. Verili bir hayatı ikame etmektedir. Ä°nsan ise verili bir hayatı olmakla birlikte bu verili olanın dışına çıkabilecek bir potansiyeli de ayrıca taşımakta ve bu onu sorumlu kılmaktadır. Yani insanın yaptığı her ÅŸeyin bir karşılığı vardır: bu hem bu dünyada bir karşılık bulmaktadır, hem de ahiret inancına göre de dünya sonrası hayatta da bir karşılığı var…
Ä°nsana düşen ÅŸey duygularının esiri olmadan akliyetini doÄŸru bir ÅŸekilde etkileÅŸimden azade bir ÅŸekilde kullanarak kendi varlığının içinde bulunduÄŸu duruma, olguya uygun bir ÅŸekilde davranması ve daha özel olarak; Allah’ın kendisine verdiÄŸi sorumluluÄŸunu idrak ederek varlığını idame etmeye çalışmasıdır. O zaman bu dünya hayatında kendisinin yaÅŸadığı her ÅŸey ona bir tecrübe ve birikim olarak katılır ve onu sürekli geliÅŸmekte olan bir varlık olarak daha yükseklere ve yücelere çıkışını garanti altına alır.
Ä°ÅŸte bu yüzden insana verilen deÄŸer ontolojik bir deÄŸerdir, epistemik bir deÄŸer deÄŸildir. Epistemik deÄŸer insanın insan iliÅŸkilerinde ortaya koyduÄŸu tavırla iliÅŸkilidir. Bu yüzden insan ihtiram sahibidir. Ve bu onun rengi, inancı, dili, mezhebi veya dininden bağımsız olarak böyledir. Ä°nsana saygılı olmakla yükümlü her insan, bu ÅŸu demek deÄŸildir: insanın hataları söz konusu olduÄŸunda tabii ki bu hataların bir bedeli olacak ve bunu ödeyecektir. Ki bu da adalet ve insaf ile yapılmalıdır…
Bir insanın dahi kötü olması insanlığın eksiğine ve delaletine dairdir. O yüzden tamamlanmak için her insanı zaafından ve eksikliklerinden kurtarmakla yükümlü olmalıyız. Kurtuluş buradan çıkar... İnsan selam olmalı her diğer insana...
Vesselam…
Kafkasya jeopolitiği ekseninde Türkiye-İran ilişkileri
Arif Arcan: Boğaziçi Üniversitesi Olayı
İhsan Fazlıoğlu: Kant krizi veya hakikatten ümidini kesmek
Selahattin Çakırgil: ‘Amerikan Kobanisi'ne ağlamayacağız!
Mehmet Beyhan: Amerikan Rüyası Kâbusa mı Dönüyor?
Sibel Eraslan: Şemsi Paşa Camii'ni öldürmeyin
Dijital sömürü çağında gazetecilik
Güney jeopolitiği ve Türkiye-Katar ilişkileri
Taha Kılınç: Suudi ve Katar arasındaki Ula Zirvesi
Faruk Beşer: Küresel bir İslam yönetim örneği, Zülkarneyn
Devlet kâhyası olarak anılan Hâlet Efendi
Osmanlı'da adaletin temel taşı: Kadılar
Türk Savunma Sanayii Öncüsü ve Bakü Fatihi Nuri Killigil Paşa
Octavian'ın Agustus'a dönüşme hkayesi: İntikam gecikir ama asla yaşlanmaz
Afrika topraklarında unutulan bir Osmanlı âlimi: Ebubekir Efendi
Osmanlı'nın Kuzey Afrika'da bıraktığı miras: Kuloğlu Türkleri
Osmanlı'nın katliedilen tek Valide Sultanı Mahpeyker Kösem Sultan
BAE-İsrail Anlaşması: İttifakın perde arkası
Cumhuriyetin ilk hava pilot ÅŸehidi Cengiz Topel
Henüz yorum yapılmamış.