Sünnete İttiba Edenler Sünnetten İmtina Edenler

SÜNNET:

A. FÄ°Ä°L OLARAK:
Çığır açmak, iz bırakmak, ÅŸekil vermek, kural koymak, beyan etmek.
B. Ä°SÄ°M OLARAK:
Öncekilerin açtığı yol, güzergâh, hayat tarzı vb. çeÅŸitli kullanımlar olarak.

SÜNNET KELÄ°MESÄ°:
Kur'ân-ı Kerîm'de 16 defa geçer ve hiçbir yerde geleneÄŸin kullandığı anlamda yani "Peygamberin sünneti" diye geçmez. 5 âyet-i kerimede "Sünnetullah" terkibiyle (Allah'ın kâinata ve yeryüzüne koyduÄŸu kurallar ve ilkeler anlamında), 3 âyette ise "Sünnetül-evvelîn" (öncekilerin sünneti/Allah'ın öncekilere uyguladığı yöntem) ÅŸeklinde kullanılır.

SÜNNET, kısaca Kur'ânî anlatımıyla hem Allah'ın koyduÄŸu ilkeler hem de bu ilkelere uymayanlara uygulanan yaptırımlar demektir.

• Hanefî usulcüleri, sünneti "dinde takip edilen yol" diye tarif etmiÅŸlerdir.

• Ignaz Goldziher (Türkçe, Arapça, Farsça bilen; Ä°slam hukuku ve kurumları uzmanı tarafsız bir ilim adamı) sünneti ÅŸöyle tanımlar:
  "Sünnet, dinî ve hukukî fiillerdir."

Literatürde SÜNNET:
Ä°slam toplumunun akide, ibadet, siyaset, ekonomi, eÄŸitim, ahlak ve hukuk gibi alanlarda bireysel, toplumsal ve evrensel olarak esas aldığı ilke ve prensipler bütünüdür. MenÅŸei Kur'ân'dır.

Bu tanıma göre SÜNNETE Ä°TTÄ°BA EDENLER:

1. Adaleti ayakta tutarlar. Zalimi tel'in eder, zulmüne engel olurlar. En yakınları (hatta anne-babaları) bile olsa "Bizden" deyip taraf tutmazlar... (Nisa, 135; Maide, 8 ve 42; En'am, 152; Nahl, 90; Hucurat, 9; Mümtehine, 8)

2. Ä°ÅŸi hak etmeyene deÄŸil, liyakatli olana (ehline) verirler ve denetlerler... (Nisa, 58; Mü'minun, 8; Mearic, 32)

3. Kamu mallarını tüm toplumun faydalanacağı ÅŸekilde yönetirler. Yetimleri, yoksulları ve yolda kalmışları gözetirler... (HaÅŸr, 7)

4. Hurafe uyduranlarla ve uydurduklarıyla mücadele ederler; hiçbir uydurmaya ve aldatmaya taviz vermezler... (En'am, 112 ve 121)

5. Her türlü ırkçı ve asimilasyon faaliyetine karşı onurlu duruÅŸ sergilerler. Irkların, renklerin ve dillerin Allah'ın âyetleri olduÄŸu bilinciyle hareket ederler... (Hucurat, 13; Rum, 22)

6. Allah'ın insanların emrine verdiği hayvanları severler, korurlar, haklarına riayet ederler... (Nahl, 5-8; Yasin, 71-73)

7. Giyim kuÅŸamlarında temiz oldukları gibi, kamuya açık yerleri de temiz tutarlar. Çevreyi kirletmezler, kirletenleri uyarırlar... (Bakara, 125; Hac, 26; Müddessir, 4)

8. Din tüccarlığı yapanlara ve çaresiz insanları sömürenlere asla müsamaha etmezler... (Tevbe, 30-34)

9. Tevhidi tebliÄŸ ederken, türbe-mezar tapınmacılığıyla da mücadele ederler... (Ahkaf, 4-6)

10. Hakkı anlatmaktan asla vazgeçmezler... (Zuhruf, 5)

11. Baskıcı yönetimlerin tehditlerinden korkmazlar, erdemli direniÅŸ gösterirler... (Tevbe, 13)

12. Hak edilmeyen övgüleri reddederler... (Bakara, 204-206)

13. KiÅŸisel suçları ve gizli halleri araÅŸtırmazlar, insan onurunu kırmazlar... (Hucurat, 12)

14. Sözlü saldırılara kulak asmazlar, ağız dalaşı yapmazlar... (Hicr, 94-97; Furkan, 63)

15. Esareti önler, yetimi, yoksulu ve yolda kalmışı doyururlar... (Beled, 11-16)

16. Delillerini Kur'an'a dayandırır, Kur'ân'la cevap verirler... (Hac, 8-10)

17. Allah'tan baÅŸka ÅŸefaatçi ve kurtarıcı aramazlar... (Zümer, 1-3)

18. Ä°nsanları hurafelerle uyuÅŸturmazlar; Kur'ânî örneklerle uyarırlar... (Yusuf, 1-3)

19. Peygamberleri veya velileri putlaştırmazlar... (Maide, 116-117).

SÜNNET'TEN Ä°MTÄ°NA EDENLER Ä°SE:

1. Allah Rasûlü'nün ÅŸefaatine ancak çok salavat getiren ve sünnet namazları kılanların nâil olacağına inanırlar.

2. Kur'ân'da helal-haram konusunda sadece vahyin söz sahibi olduÄŸu bildirilmesine raÄŸmen, Peygamber'in de bu yetkiye sahip olduÄŸunu iddia ederler.

3. Hz. Muhammed'in (as) her davranışını dinde uyulması gereken kural olarak kabul ederler. Tümünü "sünnet" diye nitelendirip kendilerine "Ehl-i Sünnet" derler.

4. Peygamber'in giydiÄŸi kıyafeti (o dönem ve bölge ÅŸartlarına raÄŸmen) mutlak sünnet sayarlar. (Kuzey Kutbu'nda yaÅŸayan bir peygamberin kıyafetini Güney Kutbu'ndakilere sünnet diye dayatmak gibi...)

5. SaÄŸ ayakla camiye, sol ayakla tuvalete girmeyi; saÄŸ elle yemek yemeyi, sol elle taharetlenmeyi sünnet zannederler.

6. "Ne kadar salavat getirirsen, cennette o kadar huriye sahip olursun" derler.

7. Ağız temizliÄŸini deÄŸil, misvak kullanmayı; tırnağı belli sırayla kesmeyi sünnet sanırlar. (Afganistan'daki ortak kullanılan ÅŸadırvan misvakları gibi...)

8. Tuz, su veya hurmayla iftar açmayı; tabağın dibini sıyırıp parmak yalamayı sünnet addederler.

Liste uzatılabilir, ancak maksat hâsıl olmuÅŸtur.

Not: Bu tespitleri dile getirirken kimseyi dışlama veya aşağılama niyetim yoktur.