Mehmet Beyhan: Erdoğan-Trump Görüşmesi

Türk medyası çoÄŸu zaman dış politika ki geliÅŸmeleri belli siyasi kamplar üzerinde yorumluyor. Hâlbuki dış politika, son derece karmaşık ve çok denklemli bir alandır. Olayları belli kliÅŸeler veya siyasi kamplar üzerinden deÄŸerlendirmek kolay olabilir ama meseleleri takip eden vatandaÅŸlara doÄŸru bir bakış vermez.

Ciddi her dış politika yazarının çalışma masasının yanında bir rafı vardır. Herhangi bir dış geliÅŸmeyi deÄŸerlendireceÄŸi zaman, duygularını rafa, aklını ve bilgi birikimini masanın üzerine koyar. Ä°nsanın duygularından tamamen arınması mümkün olmasa da olayları, olabildiÄŸince akıl ve bilginin ışığında anlamaya çalışır. ErdoÄŸan-Trump görüÅŸmesini bu baÄŸlamda deÄŸerlendirmek gerekir.

ErdoÄŸan-Trump görüÅŸmesinde ne bazı medya organlarında abartıldığı kadar, Türkiye’nin lehine bir kazanım çıktı. Ne de ErdoÄŸan muhaliflerinin iddia ettiÄŸi gibi, felaket çıktı. Trump’ın CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’a övgüler dizdi, duygularımıza hitap etti ama iki ülke arasında var olan sorunları nasıl çözeceÄŸine iliÅŸkin aklımıza hitap etmedi. Bu bakımdan Trump’ın övgülerine aşırı anlamlar yüklemek siyaseten doÄŸru deÄŸil, ahlaken de risklidir.

CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan, tüm dünyada barış ve adaleti savunduÄŸu için hem Milletimiz nezdinde hem de diÄŸer milletlerin nezdinde saygı duyulan bir lider zaten. BM’deki tarihi konuÅŸması ile tarihin doÄŸru tarafında durduÄŸunu gösterdi. Onun için, Trump’ın övgüsüne ihtiyacı yoktur. Ahlaken riskli olmasının sebebi ise Trump, bugün iltifat ettiÄŸi bir lidere yarın kaba davranabilir. O zaman, Trump’ın övgülerine çok derin anlamlar yükleyenler zor duruma düÅŸerler. Bu bakımdan söylenen sözlere deÄŸil, somut eylemlere odaklanmak daha yararlı olur diye düÅŸünüyorum.

Muhalif medyada yapılan bazı yorumlarda ise, ErdoÄŸan-Trump görüÅŸmesinde felaket senaryoları çıkartıyorlar. Gerekçe olarak da ‘’Trump Rusya’dan petrol ve doÄŸalgaz almayın’’ demiÅŸ(!) Peki, Trump’ın isteklerine ErdoÄŸan ‘’Başım üstüne Trump’’ mı dedi? Hayır, demedi. Amerika, ‘’S-400’leri de almayın demiÅŸti. Türkiye, o gün Amerika’yı dinledi mi bugün dinlesin?

Dış politika, partiler üstü milli bir meseledir. Amerika’da Türkiye ile ilgili zaman zaman bana sorulan sorulardan bizi ÅŸu veya bu parti olarak deÄŸil, Türkiye olarak gördüklerini gözlemliyorum. Amerika bizi birbirimizden ayırmıyor ama biz niye bu kadar ayrışıyoruz? Hepimiz Türkiye ailesinin mensuplarıyız ve dış geliÅŸmeleri ailemizin uzun vadeli hedefleri doÄŸrultusunda deÄŸerlendirmeliyiz.

Bu bakımdan Türk-Amerikan iliÅŸkilerini, ErdoÄŸan-Trump görüÅŸmesi üzerinden deÄŸil, iki ülkenin somut politik amaçları üzerinden deÄŸerlendirmek daha doÄŸrudur. Bu açıdan bakınca, iki ülkenin politik amaçlarının örtüÅŸmediÄŸini görürüz. Zira Türkiye, bölgede istikrar saÄŸlamaya çalışırken, Amerika çatışma çıkartmaya çalışıyor.

Bunun temel nedeni Amerika’daki Ä°srail lobisidir. Ä°srail lobisinin kurduÄŸu iliÅŸkiler Amerikan dış politikasını ve liderlerini Türkiye’nin aleyhinde etkilemektedir. Hâlbuki Ä°srail lobisinin bu tutumu Amerika’nın da uzun vadeli çıkarlarına uygun bir tutum deÄŸildir. Zira Türkiye’nin jeopolitik önemi, Ä°srail lobilerinin kısır bakış açılarına sığmayacak kadar büyüktür. Ancak ErdoÄŸan-Trump görüÅŸmesinde Amerikalı siyasetçilerinin bunu tam olarak kavradıklarını görmedik.

Mehmet Beyhan