Alım-satım ve namazla ilgili sorular

Soru

Biz arıcılık iÅŸiyle uÄŸraşıyoruz. Bazen kafama takılıyor, hakiki organik balların kilosu kalitesine göre 100-150-200 gidebiliyor, ancak petekle satışı yapılan çıtaların ağırlığı 200 gr. Yani 2 kiloluk bir petek balın yaklaşık yüzde 10’u çıta, çıta da bal fiyatından satılmış oluyor. Bunun böyle alınıp satıldığını alan da satan da biliyor. Bunun ticaretimize bir mahzuru var mı? Yoksa her sattığımız balda çıtayı kilodan düÅŸmemiz gerekir mi?

Cevap

Bu satışın caiz olabilmesi için iki ÅŸart var:

1. MüÅŸteriye çerçevenin bal ağırlığına dâhil edildiÄŸinin; yani çerçevenin de bala dâhil olarak tartılıp satıldığının bildirilmesi,

2. Çerçevenin ağırlığının bilinmesi.

EÄŸer çerçevenin ağırlığı bilinmezse satılan balın da miktarı bilinemez; bu sebeple balın neti ile çerçevenin ağırlıkları bilinecektir. Bu takdirde çerçeve de bal fiyatına ve bala dâhil olarak satılabilir.

Soru

Muâhâzâtun-nisa konusu... Bazen ailecek cemaat oluyoruz, annem yaÅŸlı oturarak kılıyor, ayaklarını uzatınca ayakları erkeklerin saf düzenini geçerse namazı sahih olur mu? (Bütün gövdesi arka safta ayakları uzatmadan dolayı öndeki erkek saflarının önünde oluyor).

Cevap

Önce ÅŸunu söyleyeyim:

Anneniz yere oturup ayaklarını uzattığında kıyamı, rükûu ve secdeyi ima ile yapıyor. Hâlbuki secde için bir sandalye veya tabure vb. üzerine otursa, -yerden ayaÄŸa kalkamadığı halde sandalyeden oturup kalkabiliyorsa- kıyamı ve rükuu tam yapar, yalnızca secdeyi ima ile yapar. Bu durumda illa da yere oturacak, kıyam ve rükûun aslını da (ima ile olmayanını da) feda edecek diye ısrar etmenin bir delili yoktur; iki rüknü yapabildiÄŸi halde terk ettiÄŸi için de namazı tehlikeye girer.

Yerde bacaklarını kıbleye doÄŸru uzatarak oturup namaz kılan bir kadının göÄŸsü erkeÄŸin gerisinde olursa erkeÄŸin namazına zararı olmaz. Kadının namazına da zararı olmaz. Uygun olanı ise göÄŸsün, bir saf kadar uzakta olmasıdır.

Kadınların erkekler hizasında bulunarak ve aynı imama uyarak, aynı düzlemde, arada bir perde, duvar vb. bulunmadan namaz kılması hâlinde sağında bir, solunda bir, arkasındaki hizasında bir erkeÄŸin namazlarının bozulması Hanefî mezhebine göredir. BaÅŸka bazı mezheplerde kadının aynı hizada veya önde bulunması erkeÄŸin de kadının da namazını bozmaz.

Harem-i ÅŸerifte muhâzât kuralı uygulanmaz.

Soru

Namazda cep telefonu çalması. Bir insan var, namazda cep telefonu çalıyor, elini cebine atıyor susturuyor,.. diÄŸer bir insan çalan telefonu cebinden çıkarıyor, bakıyor susturuyor cebine koyuyor, üçüncü kiÅŸi ise yere koyduÄŸu telefonu çalınca yere eÄŸilip telefonu susturup tekrar doÄŸruluyor... Bu üç hareketin hangisi namazı bozar?

Cevap

Önce bir olayı anlatarak latife yapayım:

Adamın birinin cep telefonu, cemaatle namaz kılarken cebinde çalmaya baÅŸlamış, adam ve baÅŸkaları rahatsız olmuÅŸlar ama telefonu çalan ne yapacağını bilememiÅŸ, yanındaki kiÅŸi “Hacım elini cebine sok düÄŸmesine basıver” demiÅŸ! Tamir edeceÄŸim derken cehalet yüzünden tahrip etmiÅŸ.

Bu konu namazda, namaz dışı hareketlerin namaza etkisi ile ilgilidir.

Kural olarak namaz dışı hareket çok (amel-i kesîr) olursa namaz bozulur, az olursa bozulmaz.

ÇoÄŸun ölçüsü nedir?

Bunun için iki ölçüden söz edilmiÅŸtir:

1. Ä°ki elin kullanıldığı bir namaz dışı hareket çok harekettir (amel-i kesirdir).

2. Dışarıdan bakan bir kimse, bu hareketi yapan kimsenin namazda olmadığına hükmedecek kadar çok veya bu ÅŸekilde olan hareket çok harekettir.

Aslında cemaatle namaz kılan kimse mutlaka telefonu sessize almalıdır.

Bunu unutur da telefon çalmaya baÅŸlarsa cemaatin huzuru bozuluyor, bazı melodiler ise camide ve namazda olma bakımından daha vahim. Bu durumda en az hareketle telefonu mutlaka susturmak gerekir ve bunu yapan bir kimseyi gören “Bu kiÅŸi namazda deÄŸil” demez.

Soru

Namazın son rekâtı tahiyyat okunduktan sonra abdesti kaçan biri (ben tehiyyat bittiÄŸi için namaz tamamdır, iadesi gerekmez biliyorum iadesi gerekirse onu da belirtin) selâm için imamı beklemeli mi, yoksa kendisi imamdan bağımsız selam verip namazı bitirmeli mi?

Cevap

Namazda son oturumun ve teÅŸehhüdün (tahiyyatın) hükmü konusunda farklı içtihatlar var.

Hanefîlere göre farz olan, teÅŸehhüt miktarı oturmaktır. Bundan sonra selam vererek veya namaz dışı bir harekette bulunarak namazdan çıkılabilir. Sizin durumunuzda Hanefî mezhebine göre namazınız tamamdır.

DiÄŸer mezheplerde teÅŸehhüt ve ilk selam, bazılarında iki tarafa selâm farz diyenler vardır.

Ä°mama uyarak namaz kılan bir kimsenin teÅŸehhüdü okuduktan sonra abdesti bozulursa kendisi namazdan uygun bir hareketle çıkar, baÅŸkalarını rahatsız etmeden dışarı çıkabilecek ise çıkıp abdest alır, geldiÄŸinde imam namazı bitirmiÅŸ ise imama uymuÅŸ gibi namazını tamamlar.

Buna ek olarak namaz sonu tesbihatı camiden çıkmadan abdestsiz yapabilir mi? yoksa camiden hemen çıkmalı mı?

Cevap

Müslümanların bir zaruret bulunmadıkça içeride kalmak, belli bir zaman geçirmek üzere abdestsiz olarak camiye girmeleri caiz deÄŸildir. Bir ihtiyaç, iÅŸ ve zaruret söz konusu olduÄŸunda camiye abdestsiz olarak girilip çıkılabilir, bir müddet kalınabilir. Meselâ cami içinde bir iÅŸ gören, tamir vs. yapan Müslüman ustanın girmek için abdest alması gerekmez. Kezâ ihtiyaca binaen camide yatıp kalkan Müslümanların da her zaman abdestli olmaları gerekli ve mümkün deÄŸildir.

Cemaati rahatsız etmeden çıkmak mümkün ise abdesti bozulan camiden çıkar, tesbîhatı abdestli olmadan yapmak caizdir.