Rus çekilmesi PKK federalizmi için mi?

Suriye’de olumlu veya olumsuz ama mutat tablonun dışında hadiseler gerçekleÅŸiyor. Yaklaşık 6 aydır devam eden Rus müdahalesinin ortaya çıkardığı saldırı halindeki rejim ve destekçilerine karşı savunma pozisyonundaki muhalefet, fırsattan istifade muhalefete saldıran rejim ve Rusya’nın aparatı PKK son 6 ayın genel tablosuydu. Fakat Putin’in ‘Rus güçlerini Suriye’den çekme açıklamasıyla birlikte Suriye’de yeni senaryoları konuÅŸur hale geldik. Cenevre toplantılarının yapılmaya çalışıldığı bu günlerde, PKK’nın Suriye’nin kuzeyinde federal bir bölge ilan edeceÄŸi haberleri son dakika haberi olarak geçmeye baÅŸladı.

Bu üç geliÅŸme birbiriyle oldukça iliÅŸkili. Bundan yaklaşık 5 ay önce Moskova’da, birkaç gün önce BM Suriye Özel Temsilcisi De Mistura’nın danışmanı olarak atanan Vitali Naumkin ve OrtadoÄŸu’dan Sorumlu DışiÅŸleri Bakan Yardımcısı Bogdanov’la aynı panelde konuÅŸmacıydık. Panel ve sonrasındaki muhabbetlerde Ruslar, Suriye’deki müdahalelerinin uzun vadeli olmadığını hatta Rus bir uzman en fazla 6 ay civarında süreceÄŸini söylüyorlardı. Bu açıdan baktığımızda Rusların çekilmesinin en azından Ruslar açısından ani olmadığını not etmek lazım. Seneler sürecek bir Rus müdahalesinin Rusya üzerinde oluÅŸturacağı maddi ve manevi maliyet bir tarafa, Rusların Suriye’deki hazırlığı da buna çok müsait deÄŸildi.
Putin’in ‘görev tamamlandı’ açıklaması da çok tartışıldı. Aslında görev gerçekten de tamamlanmıştı; sorun ise tamamlanan görevin Putin’in bundan 6 ay önce açıkladığı görev olmamasıydı. DAÄ°Åž’le mücadele için Suriye’ye müdahale ettiÄŸini açıklayan Putin, geçtiÄŸimiz 6 ay boyunca çok önemli bir ÅŸeyi yapmayı unuttu: DAÄ°Åž’le mücadele etmek. Onun yerine açıklamadığı fakat asıl olarak kafasındaki amacı hayata koyma noktasında baÅŸarılı oldu. Yani görev tamamlandı. Peki neydi o görev? Ä°dlib sonrası Hama kırsalı ve sahil hattını tehdit eder konuma gelen muhalefetin durdurulması ve geri püskürtülmesi, momentum yakalayan muhalefete karşı sahada dengelerin askeri olarak rejimin lehine deÄŸiÅŸtirilmesi ve Suriye’nin geleceÄŸine dair yapılan siyasi müzakerelerde Rus tekelinin kurulması. Bütün bunları baÅŸaran Ruslar bu süreçte belki de kendilerinin de ummadıkları bir bonusu da elde ettiler. ABD’nin Suriye politikası, milim milim Rusya’ya yanaÅŸtı ve ikili Suriye’de neredeyse müttefik haline geldiler.
Cenevre ve federalizm de tam burada devreye giriyor. Rusların asıl gündemi Cenevre’de Suriye’yi ÅŸekillendirmek. Cenevre büyük oranda bir Rus inisiyatifi. Cenevre’de sonuç üretebilmek için çekilme ilanını yaptı. Zira muhalefetin ÅŸartlarından birisi buydu. DiÄŸer taraftan ise anlaÅŸamadığı noktalar bulunan Esed rejimine de ‘Cenevre’de ÅŸartlarımızı kabul et’ mesajı da gönderdi. Ruslar Esed’le federalizm ve Ä°ran’ın Suriye’deki geleceÄŸi konusunda aynı fikirde deÄŸil. Esed ve Ä°ran federalizm istemiyor; Ruslar federalizm için bastırıyor. Zira Ruslar birleÅŸik Suriye’nin mümkün olmadığını, hatta Suriye’nin özellikle sahil kesiminin kendi iÅŸini göreceÄŸini düşünüyor. Esed ise tüm Suriye’yi tekrar yönetme hayalinde; Ä°ranlılar ise Hizbullah’la bağı koparmama derdinde. Ruslar Åžii milislerin Suriye ordusuna entegre edilmesini istiyor; Ä°ran ve Esed rejimi buna karşı. Ä°ran etkisi altındaki milislerin bağımsızlığından yana; Ruslar ise Ä°ran’ın nüfuzunu tırpanlamaya çalışıyor. Çünkü Rusların Suriye’deki müttefiki Ä°srail de yanı başında kontrolsüz Ä°ran destekli milis istemiyor.
Cenevre’ye Türkiye’nin baskısıyla davet edilmeyen PKK’nın böyle bir ortamda federalizm açıklamasında bulunması tesadüf deÄŸil. Cenevre’de Suriye ÅŸekillenirken PKK da de facto giriÅŸimlerle sahada mevzi kazanma uÄŸraşı içerisinde. En büyük destekçisi ise federalizm konusuna açıkça sıcak bakan Rusya ile ‘tasvip etmiyoruz’ açıklaması yapsa da Rusya’yla paralel düşünen ABD. Fakat sorun ÅŸu: EÄŸer Rus uçakları gerçekten de Suriye’den çekilirse, PKK bırakın kuzey Suriye’de geniÅŸlemeyi ve federal yapı kurmayı, kontrol ettiÄŸi mevcut yerlerde bile sıkıntılar yaÅŸayacak. Hava desteÄŸi olmadan periÅŸan olan bir örgüt PKK. Bu kadar düşman biriktirdiÄŸi bir ortamda da ya muhalifler ya DAÄ°Åž ya da federalizm kararı sonrası Esed rejimi, ki Kamışlı’da onlarla da çatışmaya girdiler, PKK’ya hayatı dar edebilir. Bu noktada ya Rusya PKK’ya hava desteÄŸi vermek için tekrar Suriye’ye gelecek ya da ABD uluslararası koalisyonun hava saldırılarını PKK’ya federal bir yapı kurdurmak için kullanıp PKK’ya hava desteÄŸi verecek. Yani Rus çekilmesinin, eÄŸer hayata geçerse, en büyük çıkmazı PKK’nın federalizm hülyası.
Çekilmenin ne ölçüde çekilme olduÄŸunu anlamak için Cenevre’nin gidiÅŸatını ve PKK’nın federalizm çabalarının sonuçlarını beklemek lazım. Gerekli gördükleri takdirde Ruslar, çekildikleri hızda tekrar Suriye’ye hava unsurlarını getirebilirler. Bu sebepten nereden bakarsanız bakın, Rusların ÅŸu anki hareketliliÄŸi stratejik bir çekilme, nihai bir çekilme olup olmayacağını Ä°sviçre’deki ve Kuzey Suriye’deki ÅŸartlar belirleyecek.