Arif Arcan: Deryamızı Çaldılar

Deryamızı çaldılar.

Gün doÄŸumlarımız, gün batımlarımız, imbat ve meltemlerimiz yok artık. Kara yel ve poyrazlarımız da. MüÅŸir Ahmet PaÅŸa’nın ihtiÅŸamlı bıyığına asılı doÄŸu ve batı ÅŸimdi soluk bir hatıradan ibaret. Bir nehir gibi denizlere akan kahhar ordular tık nefes, yosunlu kör bir çeÅŸme. Ömür mumuna çoktan üflenmiÅŸ geçmiÅŸin azameti, geride kalanların eprimiÅŸ, örselenmiÅŸ, sararıp solmuÅŸ hatırat perdelerine, gerçek ile hayal, uyku ile uyanıklık, rüya ile kâbus arası sayıklamaların fragmanları halinde, konusu, teması, başı sonu belirsiz imgeler saÄŸanağı olarak yağıyor.

Olmayan bir derya içre sonsuzluÄŸa doÄŸru süzüldüÄŸünü farz eden bir balığın tasasızlığını taklit eden son zabit, MüÅŸir Ahmet PaÅŸa’ya son nizami selamını verdiÄŸinde iÅŸgal edilmiÅŸliÄŸi kabule yanaÅŸmayan zihnini son poyraz ile dondurdu. Olmayan kılıcının kabzasını kadife eldiveni ile kavrayarak maÄŸrur ve muzaffer, son gün batımının kızıllığında eridi. Zarif kuyruk hareketlerine meftun tasasız balık, kirden buÄŸulu akvaryumunu derya bellemiÅŸ. Kara kaplı kitapların bitip tükenmek bilmeyen bablarına durmadan dinlenmeden ÅŸerh ve haÅŸiye yazan kalem cızırtıları, bu akvaryumun çeperlerine sanki iri dalgalar vuruyormuÅŸ gibi ses efekti veriyor. Fırtına çıkacak. Masa lambası yandığında gündüz, masa lambası söndüÄŸünde gece.

Deryamızı çaldılar.

Nasıl olduÄŸunu anlayamadık. MüÅŸir Ahmet PaÅŸa, balık hafızası gibi ne olup bittiÄŸine dair sürekli bilememelerin gerilimini, sorumluluÄŸunu, hesap verme zorunluluÄŸunu ortadan kaldıran geçmiÅŸin azameti afyonu ile esrik, ÅŸaÅŸkın, bomboÅŸ ellerine bakıyor.

Deryamızı çaldılar.

Nasıl olduÄŸunu anlayamadık. MüÅŸir Ahmet PaÅŸa aÄŸzında gümüÅŸ kaşık ile doÄŸduÄŸunda dedesi celep Nurettin Efendi, köylüye tasallutunu merkeze bildiren Kaymakam Asım Bey’in defterini henüz dürmüÅŸtür. PaÅŸa olacak torununu harbiye mektebine yazdırmak için eksilttiÄŸi koyunlarını yerine koymak için fukara köylüye nefes olacak nahiye kefalet sandığını, vilayetten gelen yıldırım bir telgraf ile tarumar ettiÄŸinde, torununa yakışır bir ÅŸecere uydurulması için saydığı paraları da hesaba katmıştır.

Sırmalar ile süslü paÅŸa üniforması tek bir savaÅŸ meydanı görmediÄŸi için pırıl pırıldır. Kirden buÄŸulu akvaryumu içinde kir buÄŸularını ufuk sayan balık kadar tasasız MüÅŸir Ahmet PaÅŸa, doÄŸudan, batıdan, güneyden ve kuzeyden akıp gelen garibanların ÅŸehadet ve gazilik beratlarını imzalarken maÄŸrur ve muzaffer bir komutana yakışır süzülmektedir derya bellediÄŸi akvaryumunda. Plevne kahramanı Gazi Osman PaÅŸa’nın terekesinden düÅŸürdüÄŸü Gazi Kılınç ile ucunu yontmuÅŸ olduÄŸu sabit kalemi, geçmiÅŸin azametinden mülhem sahte destanlar yazıyor. Ä°ÅŸgal kuvvetleri komutanına çakmış olduÄŸu nizami selamı, Zülfikar vuruÅŸu olarak kaydetmiÅŸtir sahte destanına.

Deryamızı çaldılar.

Nasıl olduÄŸunu anlayamadık. Meclislerde, meydanlarda, çarşıda ve pazarda erdem nutukları atan siyaset erbabı el ayak çekilince kahveye nohut, süte su, bala ÅŸeker, gerçeÄŸe yalan kattı. Gavurun acentesi olmak için bin takla atan Hacı Süleyman, izbelerde icad çıkaran masum garibanları din-ü devlet haini ilan etti. Dava vekili Memduh Bey devletlular ile ÅŸehir lokalinde kamu arazilerini Ä°ngiliz viskisine meze yaptılar. ‘Bu millet adam olmaz azizim’. PeriÅŸan muhacirlere bir mangır yuvarlarken kendilerini adam olmuÅŸ farz edenler, kirden buÄŸulu akvaryumlarında tasasız gün batımını temaÅŸa ettiler. Masa lambası yanmıştır.

Deryamızı çaldılar.

Nasıl olduÄŸunu anlayamadık. Hırpani evlerin cumbalarından sızan ‘Hafız Divanı’nın kederli mırıltısı, mehabetli zamanların aziz hatırasına üflenen bir Mevlevi neyinin iniltisine karışmaktadır. Kurumakta olan bir ebru, yazılmakta olan bir hat, geçmiÅŸin azamet afyonunu medeniyet ambalajı ile dolaşıma sokmakla meÅŸgul. Ancak mehabetli zamanlarda üretilebilen sanat ve ince zevk, korunaklı sitelerin bulutlara eriÅŸen katlarında kotarılan mahalle güzellemelerinin absürt kurnazlığı, MüÅŸir Ahmet PaÅŸa’nın minik akvaryumunda geçerli sahte asalet ÅŸeceresine kaydolmaya hizmet ediyor. DoÄŸudan, batıdan, kuzeyden ve güneyden akıp gelen garibanlara bir hikâye gerek.

Deryamızı çaldılar.

Nasıl olduÄŸunu anlayamadık. Gavuru efsunî, hatta ilahi yenilmez kılan yenilmiÅŸlik hikâyelerimizdeki meÅŸum boÅŸluk. YenilmiÅŸlik hikâyelerimizin parsasını toplayan absürt kasaba kurnazları, aslında akvaryum pazarladıkları için deryamızın derdinde deÄŸiller. MüÅŸir Ahmet PaÅŸa’nın gazavatı kadar sahteler.

Deryamızı çaldılar. Nasıl olduÄŸunu anlamak gerekmez miydi? Galibin her sorusuna maÄŸlup olarak hep cevap vermek zorunda mıydık? Ä°ÅŸgal edenin daha çok biz olduÄŸumuz itirafı ile baÅŸlamalı mıyız sorularımıza? Biz neredeyiz, sorularımız nerede?

Arif Arcan