Suudi Arabistan'ın Lübnan'la ilişkileri yenilemesinde 'İran' etkisi

Suudi Arabistan, BirleÅŸik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn ve Kuveyt, Ekim 2021'de Lübnan ile diplomatik ve ticari iliÅŸkileri kesme karar almıştı.

Lübnan'ın Körfez ülkeleriyle iliÅŸkisinin bozulmasına, Hizbullah'ın ülkede artan siyasi ve askeri nüfuzu, gümrük kapılarının Hizbullah tarafından ele geçirilmesi, uyuÅŸturucunun Körfez'e sevk edilmesinin yanı sıra eski Lübnan Enformasyon Bakanı George Kardahi'nin Yemen savaşıyla ilgili açıklamaları sebep oldu.

Kuveyt, Ocak 2022'de Lübnan ile Körfez Ä°ÅŸbirliÄŸi Konseyi (KÄ°K) ülkeleri arasındaki iliÅŸkilerin yeniden tesisi için Körfez yönetimlerinin taleplerini Beyrut'a ileten bir giriÅŸim baÅŸlattı.

Bunun ardından Lübnan ve söz konusu Körfez ülkelerinden gelen karşılıklı yumuÅŸama açıklamalarından sonra baÅŸta Suudi Arabistan olmak üzere diÄŸer ülkeler de Lübnan'la diplomatik ve ticari iliÅŸkilerini 7 Nisan itibarıyla yeniden tesis ettiklerini duyurdu.

Lübnanlı siyaset uzmanları, Suudi Arabistan'ın Beyrut Büyükelçisi Velid el-Buhari'yi yeniden görevlendirme kararını AA muhabirine yorumladı.

- "RÄ°YAD, Ä°RAN VE ABD ARASINDA NÜKLEER ANLAÅžMANIN YAKIN OLDUÄžU KANAATÄ°NDE"

Lübnanlı gazeteci ve siyasi analist Munir er-Rabi, Suudi Arabistan'ın Lübnan'a karşı yumuÅŸaması ve ardından büyükelçisini yeniden göndermesinin arkasında birkaç neden bulunduÄŸunu belirtti.

Bunların hem bölgesel hem de Lübnan'ın iç siyasetiyle ilgili olduÄŸunu kaydeden Rabi, "Öncelikle Riyad, Ä°ran ve ABD arasında nükleer anlaÅŸmanın yakın olduÄŸu kanaatinde. Bu yüzden Riyad, Arap dünyasında herhangi bir boÅŸluÄŸun meydana gelmesini istemiyor ve gücünü ortaya koymak istiyor. Ä°kinci neden de Lübnan'da 15 Mayıs'ta yapılacak genel seçimler. Suudi Arabistan Lübnan'daki siyaset arenasına geri dönüp Hizbullah ve Ä°ran'a karşı kendi müttefiklerini desteklemeyi ve güç dengesi ortaya koymaya çalışacak." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Lübnan'ın Ä°ran ve Suudi Arabistan gibi yabancı ülkeler arasında nüfuz çekiÅŸme alanı olarak kalmayı sürdüreceÄŸini söyleyen Rabi, "Bu da ülkedeki istikrarsızlık, ekonomik çöküÅŸ ve siyasi anlaÅŸmazlıkların devam edeceÄŸi sinyali vermekte." dedi.

- "LÜBNAN'IN ARAP DÜNYASINDAN UZAKLAÅžTIRILMASINI ENGELLEME ÇABASI"

Suudi Arabistan uzmanı ve araÅŸtırmacı Tony Blouse de Hizbullah'ın Lübnan'ı Ä°ran kampına dahil etmek için uzun yıllardır siyasi ve askeri faaliyetler sürdürdüÄŸünü, Suudi Arabistan'ın da bu projenin önüne geçmek için sahaya geri döndüÄŸünü belirtti.

Aslında Suudi Arabistan'ın Arap kimliÄŸinden ötürü Lübnan'a yeniden büyükelçisi göndermesinin ve diplomatik-ticari iliÅŸkiler kurmasının gayet normal olduÄŸunu söyleyen Blouse, "Riyad yönetimi 15 Mayıs'taki genel seçimlerden önce tüm müttefiklerinin ve Lübnan halkının yanında durmak için geri döndü". dedi.

Suudi Arabistan'ın Ä°ran ve Hizbullah'ın Lübnan'ı kendi yanlarına çekme ve nüfuzlarını daha da artırma planına karşı bir hamle geliÅŸtirdiÄŸini belirten Rabi, "Diplomatik iliÅŸkilerin yeniden tesisi, Lübnan'ın Arap dünyasından uzaklaÅŸtırılmasını engelleme çabasıdır." görüÅŸünü dile getirdi.

- "BÜYÜKELÇÄ°NÄ°N LÜBNAN'A DÖNMESÄ° ÜLKEDEKÄ° GÜÇ DENGESÄ°NÄ° DEĞİŞTÄ°RMEYECEKTÄ°R"

Eski Lübnan BaÅŸbakanlığı MüsteÅŸarı Haldun Åžerif ise Suudi Arabistan'ın iliÅŸkileri yenilemesinin Lübnan içindeki dengelere direkt bir yansıması olmayacağı kanaatinde.

Åžerif, "Büyükelçinin Lübnan'a dönmesi ülkedeki güç dengesini deÄŸiÅŸtirmeyecektir. Körfez ülkeleri Lübnan'ın bölgesel düzeyde Ä°ran kampında olduÄŸunu kabul ediyor. Bu yüzden büyükelçinin geri dönmesi bu gerçekliÄŸi deÄŸiÅŸtirebileceÄŸi anlamı taşımamaktadır." dedi.

Lübnan ile iliÅŸkilerin yenilenmesindeki asıl faktörün bölgesel düzeydeki Ä°ran nüfuzunu dengeleme çabası olduÄŸunu belirten Åžerif, "Riyad, Ä°ran ve ABD arasındaki olası nükleer anlaÅŸmasının bölgedeki etkisini hesaba katmaya çalışıyor. Lübnan'da olmaması Ä°ran cephesinin siyasi ve askeri nüfuzunu artırabilir. Bu yüzden her ihtimale karşı Lübnan'da Sünni cephesinde herhangi bir boÅŸluk bırakmayı istemiyor." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

- LÜBNAN-KÖRFEZ KRÄ°ZÄ°

Eski Lübnan Enformasyon Bakanı George Kardahi'nin, 27 Ekim 2021'de yayımlanan bir televizyon programında, Yemen'deki tutumu nedeniyle Suudi Arabistan'a yönelik suçlayıcı ifadeler kullanması Lübnan ile Körfez ülkeleri arasında diplomatik krize yol açmıştı.

Suudi Arabistan, Kuveyt, BirleÅŸik Arap Emirlikleri ve Bahreyn, 30 Ekim 2021'de Beyrut yönetimi ile diplomatik ve ticari iliÅŸkilerini kestiklerini duyurmuÅŸtu.

Bunun üzerine Kardahi, 3 Aralık 2021'de görevinden istifa etmiÅŸ ancak buna raÄŸmen iliÅŸkiler düzelmemiÅŸti.

Bu gerilimin ardından Beyrut'a 22-23 Ocak'ta ilk üst düzey ziyaret gerçekleÅŸtiren Kuveyt DışiÅŸleri Bakanı Ahmed Nasır el-Muhammed es-Sabah, Lübnan ile Körfez ülkeleri arasındaki iliÅŸkilerin yeniden tesisi için önerilerin bulunduÄŸu bir mesajı yetkililere ilettiÄŸini söylemiÅŸ ancak mesajın içeriÄŸine dair detay vermemiÅŸti.

Lübnan BaÅŸbakanı Necib Mikati, 21 Mart'ta yaptığı yazılı açıklamada, hükümetinin Lübnan ile KÄ°K ülkeleri arasındaki iliÅŸkileri normalleÅŸtirmeye kararlı olduÄŸunu kaydetmiÅŸti.

Lübnan BaÅŸbakanı ayrıca, Suudi Arabistan ve KÄ°K ülkelerinin egemenliÄŸini, güvenliÄŸini ve istikrarını ihlal eden Lübnan kaynaklı tüm siyasi, askeri, güvenlik ve medya faaliyetlerinin durdurulması gerektiÄŸini bildirmiÅŸti.

Bu açıklamalar üzerine Suudi Arabistan DışiÅŸleri Bakanlığı, Mikati'nin Lübnan ile Körfez ülkeleri iliÅŸkileri hakkında yaptığı açıklamadaki "olumlu noktaları" memnuniyetle karşıladığını duyurmuÅŸtu.

Riyad yönetimiyle eÅŸ zamanlı olarak Kuveyt DışiÅŸleri Bakanlığı da Mikati için benzer açıklamalarda bulunmuÅŸtu.

Ardından 26 Mart'ta Katar'ın baÅŸkenti Doha'da Katar Emiri Åžeyh Temim bin Hamed Al Sani ile görüÅŸen Mikati, tüm Arap ülkelerinin ve Körfez'in Lübnan ile iliÅŸkilerinde yeniden normalleÅŸme yaÅŸanacağını dile getirmiÅŸti.

YumuÅŸama adımlarından sonra Suudi Arabistan, 7 Nisan'da Beyrut Büyükelçisi Velid el-Buhari'yi yeniden Beyrut'a gönderme kararı almıştı.

kaynak: STAR