Sosyal Medya

Önemli Şahsiyetler

Pakistan'ın Babası: Muhammet İkbal

Pakistan devletinin fikri altyapısını kuran Muhammed İkbal, bugünkü modern Pakistan’ın ana cevheridir. Pakistan’ın milli şairi Muhammed İkbal, günümüzde Pakistan ve Hint Müslümanları denilince akla ilk gelen isimlerden biridir.



Günümüzde Pakistan ve Hint Müslümanları denilince akla ilk gelen isim hiç ÅŸüphesiz Muhammed Ä°kbal’dir. Ülkesi Pakistan’da “Allame Ä°kbal” olarak bilinen Muhammed Ä°kbal, çoÄŸu kaynakta “Ä°slam Åžairi” olarak tanınıyor. Åžair ve mütefekkir Muhammed Ä°kbal, Ä°slam dünyasının büyük problemlerle boÄŸuÅŸtuÄŸu ve Müslümanların varoluÅŸ mücadelesi verdiÄŸi bir zamanda yaÅŸadı. 

1877’de Pakistan’ın Pencap eyaletine baÄŸlı Siyalkut ÅŸehrinde doÄŸan Muhammed Ä°kbal, mutasavvıf bir ailenin oÄŸlu olarak dünyaya geldi. Kur’an eÄŸitimini medresede tamamladıktan sonra, hocalarının yönlendirmesiyle edebiyatla ilgilenmeye baÅŸladı. Lahor’da yüksek öÄŸrenimini tamamladıktan sonra DoÄŸu Dilleri Fakültesi’ne hoca olarak tayin edildi. Bu yıllarda Muhammed Ä°kbal’in ÅŸiirleri de yayınlanmaya baÅŸlandı.
 
1905’de Londra’daki Cambridge Üniversitesi’nin felsefe ve iktisat bölümünden mezun oldu. Londra’da üç sene kadar kalan Ä°kbal, burada Arap Dili ve Edebiyatı Fakültesi’nde hocalık yaparken, bilhassa Londra’da ilgi görmesine sebep olacak çeÅŸitli Ä°slami konularda bir dizi konferans verdi. Londra’da kaldığı süre içinde hukuk okuyan Ä°kbal, savcılık diplomasını aldıktan sonra Almanya’ya giderek Münih Üniversitesi’nde felsefe alanında doktorasını tamamladı.
 
Hayatının önemli bir kısmında siyasetle uÄŸraÅŸan Muhammed Ä°kbal, Avrupa’da hızla yayılan milliyetçilik akımını yakından gözlemleme fırsatı buldu. Ä°kbal’e göre çözüm, evrensel deÄŸerlere sahip Ä°slam dinindeydi. Müslüman toplumu, ümmet olarak, insanlık için bir model sunabilirdi.
 
Muhammed Ä°kbal ve oÄŸlu Cavid Ä°kbal
 
Hindistan’dan tüm dünyaya örnek teÅŸkil edecek bir Müslüman milletin ümmeti tekrar canlandırmaya öncülük etmesini istiyordu. Bunun için Müslümanların çoÄŸunlukta yaÅŸadığı bölgelerde ayrı devlet kurulmasını teklif etti. Ä°kbal, esasları belirlenmiÅŸ bir Ä°slam devleti aracılığıyla Müslümanların eÅŸitlik ve adalet içerisinde yaÅŸayabileceÄŸine inanıyordu. Bu nedenle Hindu çoÄŸunluÄŸa sahip bir Hindistan’da Müslümanların haklarının savunulabileceÄŸini düÅŸünmüyordu.
 
Tarihe “iki millet teorisi” olarak geçen görüÅŸüyle Hint Alt Kıtası’nın iki ulus çerçevesinde Hindistan ve Pakistan olarak ikiye ayrılması gerektiÄŸini savunmuÅŸtur.
 
Muhammed Ä°kbal bu fikrini çeÅŸitli kongrelerde ve mitinglerde yüksek sesle dile getirdi. Müslümanlar arasında ilk kez bağımsızlığı dillendiren kiÅŸi olmasıyla dikkat çekti.
 
Nitekim Hint Müslümanları zamanla Ä°kbal’in iki millet teorisini benimseyerek kendi devletlerini kurabileceklerine inandılar. Siyasi görüÅŸleriyle baÅŸta Pakistan’ın ilk devlet baÅŸkanı Muhammed Ali Cinnah olmak üzere pek çok ismi etkileyen Ä°kbal, Hindular ile Müslümanların sadece inanç düzleminde deÄŸil sosyal düzen bakımından da tamamen farklı olduÄŸunu ifade ediyordu. Bu nedenle, Hindular ile Müslümanların ortak bir millete dönüÅŸmeleri hayalden öteye geçemezdi.
 
Muhammed Ali Cinnah, Pakistan'ın kuruluÅŸunda oynadığı önemli rol sebebiyle "Kaid-i Azam (Büyük Önder)" olarak anılır
 
Büyük bir ÅŸair olan Muhammed Ä°kbal’in ÅŸiirleri bir dava ÅŸuuru taşır. Yazı ve ÅŸiirlerinde Müslümanları Ä°slam’ı derinlemesine öÄŸrenmeye çağırırdı. Ä°slam’ı bir kültür birikimi olarak deÄŸil evrensel bir düÅŸünce sistemi olarak ele almıştır. Muhammed Ä°kbal’in devlet ve vatan kavramına göre Müslümanların toprağında sınır olamazdı. Çünkü tüm Müslümanların vatanı birdi. Ä°kbal’in ideallerinden biri dünya Ä°slam Devleti’nin kurulmasıydı.
 
Kuran-ı Kerim’in bütünlükçü, renkler üstü, cihanÅŸümul anlayışından hareketle evrensel bir Dar-ül Ä°slam devleti idealini savunmuÅŸtur.
Dolayısıyla Müslümanlar tek devlet olmalıydı. Müslümanların içinde bulunduÄŸu taassuptan kurtulmaları ancak ıslahatla mümkündü. Ä°kbal, Ä°slam milletlerinin bir "Rönesans"a ihtiyaç duyduklarını sıkça dile getirmiÅŸtir.
 
Ä°kbal’de nefis terbiyesi önemli bir yer tutar. Ona göre insan, kendini ÅŸehvet ve korkudan alıkoyup kendine hakim olursa baÅŸkaları o insana hükmedemez. Ä°kbal’in secde tanımı bu noktada önemlidir. Sahih bir imana baÄŸlanarak birbirleriyle kardeÅŸ olacak ve Allah’ın katında hepsi eÅŸit olan insanlardan kurulu bir erdem toplumunu arzular.
 
Ä°kbal’in nefsi terbiye etmede önem verdiÄŸi bir secde, binlerce gücün karşısında insanı özgür kılar. Bu baÄŸlamda, Ä°kbal’e göre secde, bir bağımsızlık manifestosudur. Tasavvufi yönü de baskın olan Ä°kbal, uçuruma yuvarlanan insanlığı gönül denen aleme çağırdı. Zira hayat muammasının kilidi ancak tasavvuf yoluyla kırılabilirdi.
 
Özelikle ÅŸiirlerinde görülen hakikati arama anlayışı Mevlana’dan izler taşır. Ä°slam tasavvufuna büyük önem vermiÅŸ ve Mevlana’ya büyük hayranlık duymuÅŸtur. Bu nedenle kendisine “DoÄŸu’nun Rumisi” de denilmektedir.
 
Muhammed Ä°kbal 1934’de gırtlak kanserine yakalandıktan sonra saÄŸlık sorunları arttı. Önce sesini kaybetti daha sonra gözleri zayıfladı. YaÅŸadığı tüm zorluklara raÄŸmen Hint Müslümanlarının sorunlarına ve meselelerine ilgisini devam ettirdi. Muhammed Ali Cinnah’a, Hindistan Müslümanlarının bağımsızlığı ve güvenliÄŸi hususundaki görüÅŸlerini içeren bir mektup kaleme alan Ä°kbal, fikirleriyle Cinnah’ı doÄŸrudan etkilemiÅŸtir. 21 Nisan 1938’de Lahor’da vefat ettiÄŸinde, büyük arzusu ve hedefi olan Müslüman bir devlet henüz kurulamamıştı.
 
Muhammed Ä°kbal'in Lahor'da bulunan kabri
 
Ölümünden 9 yıl sonra inançla savunduÄŸu Pakistan bağımsızlığını ilan etmiÅŸtir. Ä°kbal’in attığı tohum, artık karşılığını bulmuÅŸtu. Pakistan devletinin fikri altyapısını kuran Muhammed Ä°kbal, bugünkü modern Pakistan’ın ana cevheridir. Nitekim Pakistanlılar vefa borçlarını ödemek için Ä°kbal’i "Pakistan'ın Babası" kabul ettiler. Pakistan’ın milli ÅŸairi Muhammed Ä°kbal, üzerinde en çok araÅŸtırma yapılan isimlerden biri olmasının yanında, her yıl düzenlenen çeÅŸitli etkinliklerle anılıyor; fikirleri ve hatırası yaÅŸatılmaya devam ediyor.
 
Muhammed Ä°kbal’in Türkçe’ye çevrilmiÅŸ bazı önemli kitapları aÅŸağıdaki gibidir;
 
Cavidname
 
Ä°slam'da Dini Tefekkürün Yeniden TeÅŸekkülü
 
Ä°slam DüÅŸüncesi
 
Yansımalar/Gençlik Notları
 
Benliğin Sırları
 
Ä°kbal Külliyatı
 
Kulluk Kitabı
 
İslam Felsefesine Bir Katkı
 
Muhammed Ä°kbal hakkında yazılan önemli eserlerden bazıları aÅŸağıdaki gibidir;
 
· Muhammed Ä°kbal- Prof. Dr. Annemarie Schimmel
 
· Büyük Ä°slam Åžairi Dr. Muhammed Ä°kbal- Ebu'l Hasen Ali En-Nedvi
 
Boyun EÄŸmeyen AteÅŸin Dili Muhammed Ä°kbal- Hece Dergisi, Özel Sayı:25
 
Müellif: Abdülkadir Aksöz / Kaynak: Cins Dergi

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.