Bu kanserleri önlemek mümkün!

SaÄŸlıksız beslenmeden hareketsizliÄŸe, stresten zararlı alışkanlıklara, genetik yatkınlıktan çevresel faktörlere dek kansere zemin hazırlayan pek çok unsur var. Modern çağın korkulu rüyası kanser son yıllarda hızla artarken, ülkemizde yılda yaklaşık 200 bin kiÅŸiye kanser tanısı konuluyor. Ãœstelik bu sayının önümüzdeki yıllarda çok daha artacağı tahmin ediliyor. Buna karşın bir yandan teknoloji ve tıptaki geliÅŸmeler sayesinde tanı ve tedavi yöntemlerinde de çok önemli geliÅŸmeler yaÅŸanması umutları artırırken, erken teÅŸhiste artık tam baÅŸarı bile saÄŸlanabiliyor.  Acıbadem Ãœniversitesi Atakent Hastanesi Tıbbı Onkoloji Uzmanı Doç. Dr. Ä°brahim Yıldız  “Yakın zamanda yayınlanan kanser genom atlası verilerinin analizine göre, kanserin aslında en önemli nedeni genlerde rastgele mutasyonlara ve onarım kusurlarına baÄŸlı olarak zamanla hasar oluÅŸmasıdır. Bunlar doÄŸuÅŸtan ya da yaÅŸlandıkça meydana gelebilir. Ancak kanserlerin yaklaşık yarısında çevresel faktörler kanser geliÅŸiminden sorumludur. Bunlar sigara, alkol, obezite, bazı enfeksiyona yol açan ajanlar, radon, asbest, arsenik, kadmiyum, nikel, egzost gazları gibi karsinojen maddelere maruz kalmak, yanlış beslenme alışkanlıkları, UV ışınları ve radyasyon maruziyetidir” diyor. Ä°nsan ömrü uzadıkça da kanser geliÅŸme riskinin arttığına iÅŸaret eden Doç. Dr. Ä°brahim Yıldız, bazı kanserlerin bazı ülkelerde daha fazla olduÄŸunu, bunun o ülkelere özel çevresel faktörler, sosyokültürel özellikler, diyet alışkanlıkları ve enfeksiyon tipleri ile iliÅŸkili olabildiÄŸini söylüyor.

Akciğerden melanoma önlenebilen kanserler

Doç. Dr. Ä°brahim Yıldız, kanserlerin yaklaşık yüzde 40’ının engellenebilir türde olduÄŸunu, sadece sigara ve alkolün kanserlerin 3’te 1’inden sorumlu olduÄŸunun yapılan bilimsel çalışmalarla ortaya konulduÄŸunu belirterek “Ancak kalıtsal faktörlere ve yaÅŸlanmayla ortaya çıkan rastgele mutasyonlara baÄŸlı kanserler önlenemez. ÖrneÄŸin lösemi, beyin tümörleri, pankreas ve kemik kanserleri gibi bazı kanserler daha çok rastgele mutasyonlar sonucu geliÅŸtiklerinden engellenmesi zor kanserlerdir. Buna karşın akciÄŸer, meme, kolon, baÅŸ boyun kanserleri ve melanoma baÅŸta olmak üzere çevresel nedenlerle ve yanlış yaÅŸam alışkanlıklarımız nedeniyle geliÅŸen birçok kanseri alınacak önlemlerle azaltmak mümkün. ÖrneÄŸin tümüyle HPV enfeksiyonu sonucunda geliÅŸen serviks kanseri aşılama ile engellenebilir” diyor.

Genetik testler herkese yapılmamalı

KiÅŸinin ailede kanser öyküsü varsa ve yüksek risk taşıyorsa mutlaka ailesel yüksek riskli kiÅŸilere göre hazırlanmış olan tarama programlarına katılması ve genetik danışmanlık alması gerektiÄŸini belirten Doç. Dr. Ä°brahim Yıldız “Buna karşın genetik testler her hastaya deÄŸil, belli riskler taşıyan hastalara yapılmalıdır. Aynı ailede birden çok kiÅŸide aynı kanserin görülmesi, meme, kolon ve endometrium kanserlerinin  50  yaşın altında  görülmesi, aynı kiÅŸide  hem over hem  meme kanseri ya da iki taraflı meme  kanseri olması, erkeklerde meme kanseri varlığı, tiroit medüller kanser gibi nadir kanserlerin görülmesi vb. durumunda bu testler için genetik danışmanlık alınmalıdır. Ancak hastanın bireysel risk durumuna baÄŸlı pek çok genetik test vardır” diyor.

Kansere karşı etkili önlemler

• Sigara ve alkolden kaçının.
• Haftada en az 5 gün 30 dakika tempolu yürüyüş yapın. Fazla kilolardan kurtulun.
• Sebze ve meyve ağırlıklı beslenin, mevsim sebzesi ve meyvesi olmasına dikkat edin.
• Ä°ÅŸlenmiÅŸ gıdalar, tuzlu yiyecekler, gazlı ve ÅŸekerli içeceklerden uzak durun.
• Eti haÅŸlama ve buÄŸulama ÅŸeklinde tüketin, aşırı et tüketmeyin.
• Balık tüketimini artırın.
• Yaz mevsiminde saat 11-15 arası güneÅŸ ışığından korunun.
• Stresi azaltmaya çalışın, siz yönetin. Uyku düzeninize dikkat edin.
• D vitamini seviyenizi düzenli ölçtürün.
• Ulusal tarama ve aşılama programlarına uyun (KaraciÄŸer kanseri için Hepatit B aşılaması ve serviks kanseri için HPV aşısı gibi)