Zengin daha zengin, yoksul daha yoksul oldu

Türkiye'de 2015 yılında zengin ile fakir arasındaki gelir dağılımı daha da arttı. En yüksek gelir grubunun toplam gelirden aldığı pay yüzde 46,5'e yükselirken,  en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun aldığı pay yüzde 6.1'e kadar düştü. Türkiye'de nüfusun yüzde 15'i de yoksulluk sınırının altında yaşıyor.

TÜİK'in Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması 2015 verilerine göre, hanehalkı kullanılabilir gelirinin, hanehalkı büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak hesaplanan eşdeğer hanehalkı büyüklüğüne bölünmesi ile elde edilen eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine göre, en yüksek gelire sahip yüzde 20'lik grubun toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla göre 0,6 puan artarak %46,5, en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun aldığı pay ise 0,1 puan azalarak %6,1 oldu.

Buna göre; toplumun en zengin %20’sinin gelirinin en yoksul %20’sinin gelirine oranı ÅŸeklinde hesaplanan P80/P20 oranı 7,4'den 7,6'ya yükseldi.

GELİR EŞİTSİZLİĞİ BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE 0,006 PUAN ARTTI

Gelir dağılımı eÅŸitsizliÄŸi ölçütlerinden olan Gini katsayısı, sıfıra yaklaÅŸtıkça gelir dağılımında eÅŸitliÄŸi, 1’e yaklaÅŸtıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade etmektedir. 2015 yılı sonuçlarına göre Gini katsayısı bir önceki yıla göre 0,006 puan artış ile 0,397 olarak tahmin edildi.

EÅŸdeÄŸer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine göre sıralı yüzde 20’lik gruplar, 2014-2015 Gelir referans dönemi bir önceki takvim yılıdır.

Tablolardaki rakamlar, yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir.
 
Ortalama yıllık eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri 16 bin 515 TL oldu
 
Türkiye’de ortalama yıllık eÅŸdeÄŸer hanehalkı kullanılabilir fert geliri bir önceki yıla göre %13,5 artarak 14 bin 553 TL’den 16 bin 515 TL’ye yükseldi.

TOPLAM GELÄ°RDEKÄ° EN YÃœKSEK PAY %49,7 Ä°LE MAAÅž VE ÃœCRET GELÄ°RLERÄ°NE AÄ°T OLDU

Toplam eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirleri içerisinde en yüksek pay %49,7 ile maaş ve ücret gelirlerine ait iken, ikinci sırayı %20 ile sosyal transferler, üçüncü sırayı ise %18,8 ile müteşebbis gelirleri aldı.

Sosyal transferlerin %92’sini emekli ve dul-yetim aylıkları, müteÅŸebbis gelirlerinin ise %73,4’ünü tarım dışı gelirler oluÅŸturdu.

NÃœFUSUN %14,7’SÄ° YOKSULLUK SINIRININ ALTINDA     
                                     
EÅŸdeÄŸer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre, yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0,3 puanlık düşüş ile %14,7 olarak gerçekleÅŸti. Medyan gelirin %60'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre ise yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0,1 puan artarak %21,9 oldu.

Hanehalkı tiplerine göre eÅŸdeÄŸer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranlarına bakıldığında; tek kiÅŸilik hanehalklarının yoksulluk oranının bir önceki yıla göre 0,9 puan artışla %8,1, bağımlı çocuÄŸu olmayan hanehalklarının yoksulluk oranının 0,1 puan artışla %4,8, bağımlı çocuÄŸu olan hanehalklarının yoksulluk oranının ise 0,3 puan düşüşle %18,1 olduÄŸu görüldü.

OKUR-YAZAR OLMAYANLARIN %27,2’SÄ°, YÃœKSEKÖĞRETÄ°M MEZUNLARININ %1,6’SI YOKSUL

EÅŸdeÄŸer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranına göre; okur-yazar olmayanların %27,2’si, bir okul bitirmeyenlerin %23,7’si yoksul iken, bu oran lise altı eÄŸitimlilerde %12,8, lise ve dengi okul mezunlarında ise %5,6 oldu. Yükseköğretim mezunları ise %1,6 ile yoksulluk oranının en düşük gözlendiÄŸi grup oldu.

SÃœREKLÄ° YOKSULLUK ORANI  %15,8 OLDU 

Dört yıllık panel veri kullanılarak hesaplanan sürekli yoksulluk oranı, eÅŸdeÄŸer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %60’ına göre son yılda ve aynı zamanda önceki üç yıldan en az ikisinde de yoksul olan fertleri kapsamaktadır. Buna göre, 2014 yılında sürekli yoksulluk oranı %15,1 iken 2015 yılında bu oran %15,8 oldu.

Nüfusun %43’ü konutunda izolasyondan dolayı ısınma sorunu yaÅŸarken, %39’u sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi ve %20,6'sı odaların karanlık olması veya yeterli ışık almaması gibi sorunlar yaÅŸadı.

TAKSİT ÖDEMELERİ VEYA BORÇLARI ÖDEMELERİ VEYA BORÇLARI OLANLARIN ORANI %67,9 OLDU

Nüfusun, %68,5’i yıpranmış ve eskimiÅŸ mobilyalarını yenileme ihtiyacını ekonomik nedenlerle karşılayamadığını, %67,9’u konut alımı ve konut masrafları dışında taksit ödemeleri veya borçları olduÄŸunu ve %23,2'si konut masraflarının hanelerine çok yük getirdiÄŸini beyan etti.

MADDÄ° YOKSUNLUK ORANI %30,3 OLDU

Finansal sıkıntıda olma durumunu ifade eden maddi yoksunluk; çamaşır makinesi, renkli televizyon, telefon, otomobil sahipliği, beklenmedik harcamalar, evden uzakta bir haftalık tatil, kira, konut kredisi, borç ödemeleri, iki günde bir et, tavuk, balık içeren (veya vejetaryenler için eşdeğer yiyecekler) yemek ve evin ısınma ihtiyacının ekonomik olarak karşılanamaması şeklinde tanımlanmaktadır.

Yukarıda belirtilen dokuz maddenin en az dördünü karşılayamayanların oranı olarak tanımlanan ciddi maddi yoksunluk oranı 2014 yılında %29,4 iken 2015 yılında %30,3’e yükseldi.

Bu göstergelerden, evden uzakta bir haftalık tatili karşılayamayanların oranı %71,4, iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren (veya vejetaryenler için eşdeğer yiyecekler) yemek masrafını karşılayamayanların oranı %35,8 ve beklenmedik harcamaları karşılayamayanların oranı %32,6 oldu.