Ömer Hayyam Ayyaş ise, biz neyiz? / Nuh Muaz Kapan

“ Şarap elemi boğmaya tek vasıta; sarhoşluk, derdi unutmaya tek çare. Şeriatta haram ama ne olurdu, her haram, şarap gibi, insanı sarhoş etseydi de dünyada bir tek ayık görmeseydim”  Çokta haksız bir savunma değildir aslında Hayyam’ın yaptığı ama tabiki bunu anlayacak durumda olmak gerek. Ya Hayyam neden dertli abi ? diye soracak olursanız, size cevabım net ve kesindir. Der ki Hayyam, Sufiye, hırka giymişsin ama, Tanrı yarın senden razı olmazsa ne fayda. Biraz daha açıklayalım ayık kafalı olanlar pek anlamayabilir bunları. İslam dini belli ritüel kalıpları içerisinde yaşayıp, bunları hazmedemeyen insanların her türlü konuda eleştiri yapma hakkı bulmalarınadır haykırışı. Samimi olmayan bir dindarlık, Hayyam’ı çileden çıkarmaktadır.Oldukları gibi görünmeyen ve göründükleri gibi olmayan  insanlaradır sitemi. “İçin temiz olmadıktan sonra, hacı hoca olmuşsun, kaç para! Hırka, tespih, post, seccade güzel; ama Mevla kanar mı bunlara?”

Hayyam’ın derdi büyüktür ama tek başınadır ve elinden gelen bir köşeye çekilip yazmaktır. E yani abi, sen şimdi yeterli bir sebebe sahip olduğunda içebilirsin mi demeye çalışıyorsun? Diyenleri duyabiliyorum. Tabiki onaylamıyoruz şarap olayını fakat günahının farkında olarak günah işleyen bir adamı, günah işlediği halde bunun farkında olmayanlarla aynı kefeye de koymak adil olmasa gerek. Toplumda sadece şairliği ve rubaileri ile bilinen Hayyam, onun ötesinde büyük bir bilim adamıdır. Kafası ne zaman ayık oluyor da bilim yapıyor, sende abartıyorsun diyenler için birazda hayatından bahsedelim.

Hayyam mahlasını baba zanaatinden alır. Babası bir çadırcıdır ve deyim yerindeyse Hayyam’da denildiğine göre yaşadığı coğrafyaya bir ilim çadırı kurmuştur. Ne kadar da iddialı bir laf ama çok yerde duydum bunu. Peki kurduğu çadırın içerisinde ne olsa gerek ? Matematik, astronomi, geometri ve daha bir çok şey sayılabilir. Burada ilginizi iki alana çekmek istiyorum. Ayyaş olarak yaptığı şeyleri bilin ki, aman siz ayık kafanızla yapmayın bunları… Astronomi alanında dünyadaki en tutarlı takvimi yapmıştır. Ve adına Celali takvimi demiştir. Bakın ilginçtir ki, Gregoryen takvimler her 3300 yılda yanılırken, o ancak 5000 yılda bir yanılmakta. Bunu da her yerden duymazsınız ona göre aklınızda bulunsun. Matematik alanında da pek çok icraati vardır ama en önemlisi kayıp sayıyı bulan adamdır o. Yani “x” in isim babasıdır. Buna ilaveten binom açılımı da ortaya koyan ilk kişidir. Unutmadan şunu da söylemek gerek, irrasyonel sayıların rasyonel sayılar gibi hesap edilebileceğini ortaya koyan kişidir. Burası biraz fazla bilimsel oldu farkındayım. Ama bunları bilmek gerek yoksa, koskoca alim ayyaş diye harcanıp gidecek.

Edward Fitzgerald adında bir müridi vardır Hayyam’ın, kendisi İngiliz bir şair. Hayyam’ın Batı’ya bakan yüzü olarak görülebilir. Onun sayesinde bütün Batı’da okunur hale gelmiştir. O kadar popüler olmuştur ki, Rubailer kitabı batan Titanik’ten bile çıkmıştır. Bu kadar genel kültür yeter, biraz da kültürümüz üzerine düşünelim…

Yaşadığımız dönemin bir rengi olsaydı, bu gri olurdu. Biz her şeyi birbirine karıştırıyor ve aslında hiç bir şeyi göremiyor ve bilemiyoruz. Buna aşırı dozda zehirlenme de diyebiliriz. Yani daha basit ifadeyle aç karna çok tatlı yersin ya hani, karnın doymaz aslında hala açsındır ama miden de çok kötü olmuştur. İşte arkadaşım durum öyle gerçekten. Hayyam ne alaka peki? Hayyam, bunu görebilmiş ve göstermek istemiş bir kişi olarak önemlidir. Ama üzücü olan bütün niteliklerinin önüne ayyaş olmasının geçmesidir. Sahi Hayyam ayyaş ise, biz neyiz ?…

“Bir elimizde mushaf; bir elimizde kadeh. Kimi helale yönelmekteyiz, kimi harama. Şu ham, şu olgunlaşmamış kubbenin altında ne mutlak kâfiriz biz, ne tam Müslüman.”

Kaynak: dusuncemektebi.com

Ömer (Omar) ismi batı'da neden bu kadar yaygın?

Batı’da, özellikle Güney Amerika’da sık sık rastladığımız Omar-Türkçe’siyle Ömer isminin nereden geldiğini biliyor muydunuz?