OrtadoÄŸu'da yeni ticaret yolu

Ä°skenderun’dan kalkan "Ege’nin Ä°ncisi" adlı dev gemi, gece yarısı Ä°srail’in Hayfa Limanı’na demir attı. Sabahın erken saatlerinde de gemi boÅŸaltılmaya baÅŸlandı. Dev gemiden Arap ülkelerine yük taşımak üzere yola çıkan 58 adet Türkiye plakalı tır indi.

"Tiran Nakliyecilik" adlı Ä°srailli bir gemi taşımacılığı ÅŸirketinden Joseph Tarabani, limandaki canlılığın sebebini ÅŸöyle açıklıyor: "Suriye’deki kriz bize yeni yollar açtı. Åžimdi Türk tır ÅŸoförleri Türkiye’den Ürdün‘e nakliye gerçekleÅŸtirebiliyor. Eskiden bunu Suriye üzerinden yapıyorlardı."

Suriye krizi nedeniyle Ä°srail, yabancı plakalı tırlara yollarını açtı. Tır ÅŸoförlerinin elindeki resmi nakliye belgelerinde gidilecek ülke olarak Ürdün yazıyor. Ancak Ä°srail’de herkes, tırların Ä°srail’in diplomatik iliÅŸkilerinin bulunmadığı Arap ülkelerine sevkiyat yaptığını gayet iyi biliyor. Bu siyasi açıdan kritik bir konu, çünkü Ä°srail’in sadece Ürdün ve Mısır ile imzalanmış birer barış anlaÅŸması bulunuyor. Tiran Nakliyecilik ÅŸirketinin ortaklarından David Behrisch, Ä°srailli iÅŸletmecilerin yeni açılan ticaret yolundan umutlu olduklarını söylüyor. Behrisch, "Tabii ki bu ticari bir proje. Ürdünlüler ve Türkleri desteklemek için böyle bir ticaret koridoru açmak Ä°srail için siyasi açıdan da önemli. Bu herkes için tam bir kazan-kazan durumu" diye konuÅŸuyor.

Hayfa Limanı'nın elverişli konumu

Ä°srail topraklarına giren tırlar, öncelikle kapsamlı bir güvenlik kontrolünden geçiyor. Ama Türk ÅŸoförlerinin hepsi bunu büyük bir soÄŸukkanlılıkla karşılıyor. Gümrük, pasaport ve güvenlik kontrolü epey zaman alıyor. Daha çok Türkiye’nin Suriye sınırındaki kentlerinden yola çıkan tır ÅŸoförlerinin tek alışık olmadığı konu ise yaptıkları deniz yolculuÄŸu. Tır ÅŸoförü Ä°brahim Yıldız, kara yoluyla Suriye üzerinden Ürdün‘e ulaÅŸmalarının yaklaşık 5 gün sürdüÄŸünü anlatıyor. Buna karşın nakliye gemisi haftada bir kez yola çıkıyor, herhangi bir gecikme olduÄŸunda ise deniz yolculuÄŸu daha da uzuyor.

Hayfa Limanı’nın Basın Sözcüsü Zohar Rom, limanın coÄŸrafi konumunun ticaret yolu olarak çok elveriÅŸli olduÄŸuna dikkat çekiyor. Rom "Haritaya bakarsanız Türkiye ya da Kuzey Avrupa’dan gelen malların Hayfa üzerinden geçip Irak’a, belki daha sonra da Ä°ran‘a nakledilmesi ekonomik açıdan çok daha mantıklı. Zira bu durumda SüveyÅŸ Kanalı ya da Mısır üzerinden Ürdün’ün Akabe Limanı’na geçmek zorunda deÄŸiller. Tabii ki Akabe çok önemli bir liman, ancak mesafeyi kilometre açısından karşılaÅŸtırırsanız Hayfa çok daha hesaplı bir çözüm oluyor" diye konuÅŸuyor.

Hayfalılar, limanın geçmiÅŸteki canlılığına kavuÅŸmasını umuyor. Limanın bir kısmı 1930 yılında Ä°ngiliz mandası tarafından Irak ve OrtadoÄŸu’ya uzanan ticaret kavÅŸağı olarak inÅŸa edilmiÅŸti. Buradan Irak’ın Kerkük kentine kadar bir petrol boru hattı da uzanıyordu.

Åžoförler Hayfa'yı Suriye'ye tercih ediyor

Ä°srail üzerinden ÅŸimdilik Ürdün‘e haftada yaklaşık 100 adet tır geçiyor. Hayfa’dan Ürdün - Ä°srail sınırına uzanan bir saatlik yolda tır konvoyları oluÅŸuyor. Yabancı plakalı tırlar Ä°srail için aslında alışılmadık bir görüntü. Ancak ÅŸimdi bu hatta bir tren yolu yapılması da planlanıyor.

Åžeyh Hüseyin sınır kapısında ise Ürdün‘den geri dönen Türk tırları bekliyor. Bazı ÅŸoförler uzun süren güvenlik kontrolü sırasında yanlarındaki katlanır sandalyelerini çıkarmış biraz mola veriyorlar. Hasan Yıldız, Ä°srail’in titiz güvenlik kontrollerine çoktan alışmış. Yıldız, bunu savaşın pençesindeki Suriye’den geçmeye tercih ettiÄŸini söylüyor ve "Ä°srail üzerinden geçmek daha zor deÄŸil. Bundan bir yıl önce bu yeni rotayı kullanan ilk ÅŸoförlerden biriyim. Ä°srail’de en ince ayrıntısına kadar arama yapılıyor ama rüÅŸvet falan alınmıyor. Biz de elimizdeki herÅŸeyi açıp gösteriyoruz ve 'buyrun' diyoruz" diye konuÅŸuyor.

Tüm formalitelerin tamamlanması saatler alıyor. Ardından ÅŸoförler, siyasi dalgalanmaların dinmediÄŸi OrtadoÄŸu yollarına yeniden çıkabiliyor.

DW