Bayram Ayaz: Umuttan Umulan Nedir?

Ä°man hakkında deÄŸinilerde bulunan Tillich, umut hakkında ÅŸöyle der: “Ä°nsan ilah inancıyla umutsuzluk durumundan kurtulabilir.” Ä°nsan sadece akılla donatılmış bir varlık deÄŸildir, duyguları vardır.  Umut gibi bir duygu, insan aklının ayrılmaz bir parçasıdır. Umut her ÅŸeyden önce insanın sonlu ve sınırlı dünyayı aÅŸma çabasıdır. Çünkü insanın varlığının ölümle birlikte sona erdiÄŸi düÅŸüncesi onları her zaman rahatsız etmiÅŸtir. Seküler bir zihin için dünyayı aÅŸan umut sorusunu sormaya gerek yoktur. Onlarda bütün umutlar, bu dünyada gerçekleÅŸebilecek bir rüyadır. Bu rüya ütopyalarda, insanların duygularından soyutlandığı, mekanikleÅŸtiÄŸi herkesin her nasılsa iyi davrandığı bir dünya olarak resmedilmiÅŸtir. En nihayetinde bu anlayışta umudun gerçekleÅŸmesinin herhangi bir garantisi yoktur.

Yaratıcı bir ilahın varlığına dayalı olarak ruhun ölümsüzlüÄŸü ve ahiret düÅŸüncesi, bu dünyada olan bitene dair umudu gündeme getirmektedir. Umut, psikolojik bir bakış saÄŸlayarak direnç saÄŸlamaktadır. Aynı zamanda Allah inancı ve ruhun ölümsüzlüÄŸü umutsuzluÄŸun devasıdır. Ölüm, her nesnenin üzerindeki kalıcı vazgeçilmezliÄŸi ÅŸüpheli hale getirir. Bununla birlikte ilah inancına ve ahirete inanmayan biri, gerçek hayatta kırılgan bir durumdadır. Umutsuzluk onun hayatını kuÅŸatmıştır.

Ä°nsan tabiat ÅŸartlarına tabidir, sonlu bir varlık olarak her zaman engellerle karşı karşıyadır. Ä°nsanın her zaman umuda ihtiyacı vardır. Kendisi dürüst ve yardımsever olsa da ötekiler dürüst davranmayarak hayatı tehdit edebilirler. Bunun yanında yoksulluk, hastalık ve yakın kayıplarıyla karşılaşırlar. En kritik durumlarda umut, yeniden hayata baÄŸlanmak için taşıyıcı olacaktır. Allah’a güvenmek ve tevekkül etmek, gerçekleÅŸmeyen ÅŸeyler karşısında da inançta ve duygularda bir itminan duygusu oluÅŸturur. Kendini yeryüzüne fırlatılmış bir nesne olarak algılayan ve öte dünya ile baÄŸlarını koparmış kiÅŸi ise umutsuzluk uçurumuna yuvarlanır. Hayatın zor deneyimlerine sadece nedensellik ilkesi ile dayanan kiÅŸi, eÅŸyanın görünen yüzü ile ilgilenir. Nihai amaçlarından vazgeçecektir çünkü umudunu besleyen bir iç dinamiÄŸi yitirmiÅŸtir. Yeryüzünde kendini kul olarak gören kiÅŸi ise gaybi yardıma umudu sebebiyle hedefleri olan bir özne durumundadır.

Bayram Ayaz