İlber Ortaylı'dan Putin'e 'Osmanlı' tepkisi

Rusya Devlet BaÅŸkanı Putin, önceki akÅŸam tüm dünyanın izlediÄŸi Ukrayna konuÅŸmasında Osmanlı döneminden de bahsetti. Rusya'nın Çarlık ve Sovyet dönemindeki politikalarını anlatan Putin “GeçmiÅŸte 18. yüzyılda Karadeniz kıyıları Türkiye ve Osmanlı'ya mücadele alanı olarak kullanılmıştı” dedi. Hürriyet gazetesi Putin'in bu sözlerini tarihçilere sordu.

Prof. Dr. Ä°lber Ortaylı: “Politikacılar umumiyetle tarih bilmez. Putin de tarihi kötü kullanıyor. Orası Osmanlı'nın Karadeniz eyaletiydi. Sultan Fatih, orayı Türk gölü yapmak için çok uÄŸraÅŸtı, baÅŸardı da. Åžimdi bunlar da Karadeniz'i Rus gölü yapmak istiyor kendilerince. Rusların hiçbir zaman iyi bir deniz baÄŸlantısı, çıkışı olmadı. Hep hayalleriydi. Büyük Petro'dan sonra inmeye baÅŸladılar Karadeniz'e. 18. yüzyılda çok savaÅŸtık orada.

Karadeniz hiçbir zaman Rus gölü olmadı. PaylaÅŸmayı bilmek lazım. Politikacıların nutukları komiktir.
Putin gibi zeki, bilgili olduÄŸuna ÅŸüphemiz olmayan biri bile bunu yapabiliyor. Kendini çarlara benzetiyor da olabilir. ‘Büyük Petro' gibi olmayı da düÅŸünüyor olabilir. Ama dünya aynı dünya deÄŸil, devir aynı devir deÄŸil. Bunu unutmamalı.”

Prof. Dr. Feridun Emecen: “Bugünün meselelerini bugüne göre çözmek lazım. Tarih hep dayanak olarak kullanılıyor tabii ama onun da kendine göre ÅŸartları var. Karadeniz 16. yüzyıldan itibaren Osmanlı içdeniziydi. O zaman Ruslar ortada yoktu. 18. yüzyıldan sonra hareketlendiler. Osmanlılar Karadeniz'i koruyan konumdaydılar. Roller farklıydı yani. Osmanlılar Karadeniz'i koruyabilmek için oradaki Kazak (Kosak) gruplarının saldırılarını önlemeye çalıştı. Kazaklar Ukraynalıların atalarıdır.

Osmanlılar, Ruslardan önce Ukraynalılar (Kazaklar) ile mücadele halindeydi.
Politikacılar mesaj verirken tarihi vakaları iyi etüt etmeli.”

Prof. Dr. Kezban Acar: “Karadeniz'in büyük kısmı 1480'lerden itibaren Osmanlı hâkimiyetine girdi. Osmanlılar bu dönemin öncesinde ve sonrasında bugünkü Ukraynalıların ataları da diyebileceÄŸimiz ‘Kosak' olarak bilinen halkla savaÅŸtı. Çok cesur ve güçlü savaÅŸçılardı. 1670'lere kadar da Rus hâkimiyetine girmediler. Bazen Osmanlı-Rus savaÅŸlarında Osmanlı'nın yanında oldukları da olmuÅŸ. Osmanlılar Karadeniz'in kuzey kısmına hâkim olmak için ilk önce Kosaklar ile mücadele etti. Daha sonra 1680'lerden itibaren Osmanlılar, Ruslarla çarpışmaya baÅŸladı. Dolayısıyla, Ukraynalıların ataları kıyılarını korumak için Osmanlı ile kendileri savaÅŸtı. Bazen Ruslarla birlikte yine Osmanlı'ya karşı savaÅŸtılar. 1670'ten sonra Ukrayna tamamen Rus hâkimiyetine girdi. O zaman Ruslar hep savaÅŸtı Osmanlı'yla. Putin de bu yönüyle kendince haklı.”

Putin ne demiÅŸti?

Rusya Devlet BaÅŸkanı Putin, Ukrayna'yı ve NATO'yu suçlarken ÅŸu ifadeleri kullanmıştı: “GeçmiÅŸte 18. yüzyılda Karadeniz kıyıları Türkiye ve Osmanlı'ya mücadele alanı olarak kullanılmıştı. Åžimdi bu ismi yok etmek istiyorlar. Ünlü komutanların çalışmalarını yok etmek istiyorlar. Karadeniz'e eriÅŸimimizi yok etmek istiyorlar.” .