Pakistan'ın nükleer programının babası Dr. Abdul Kadir Han: Hain mi kahraman mı?

Han, 1 Nisan 1936'da Ä°ngiliz Hindistanı'nın Bhopal ÅŸehrinde doÄŸdu. Hindistan ile Pakistan'ın 1947'de bağımsızlıklarını kazanmasının ardından ailesi ile 1952’de Pakistan'a göç etti.

Karaçi Üniversitesi Metalürji Bölümünden 1960’ta mezun olan Han, bu tarihten sonra yüksek eÄŸitimine Batı Almanya ve Hollanda’da devam etti.

Han, 1972’de Belçika’daki Katolik Üniversitesinden Metalürji MühendisliÄŸi dalında doktora derecesini elde etti.

UREMCO DÖNÜM NOKTASI

Uranyum zenginleÅŸtirmeyi araÅŸtırmak ve geliÅŸtirmek üzere Ä°ngiltere, Almanya ve Hollanda ortaklığında oluÅŸturulan URENCO nükleer konsorsiyumunda 1972’de çalışmaya baÅŸlayan Han, burada elde ettiÄŸi baÅŸarılı çalışmalarla tesisin en önemli alanlarına ve gizli belgelerine eriÅŸim iznine sahip oldu.

Han, 1974'te Hindistan'ın nükleer denemesini gerçekleÅŸtirmesinin ardından dönemin Pakistan BaÅŸbakanı Zülfikar Ali Butto’ya Pakistan’ın nükleer silah programı çalışmalarına katılmayı teklif etti.

Bir süre sonra bu teklifin kabul edilmesinin ardından ülkesine dönen Han, 1976’da Pakistan Atom Enerjisi Komisyonunun (PAEC) üyesi oldu. Aynı yıl Han, "Han AraÅŸtırma Laboratuvarı"nı kurdu.

Pakistan 1998'de nükleer denemesini gerçekleÅŸtirdi.

Bu tarihten sonra Han, çalışmalarını Pakistan'da yürüttü. Hindistan'ın 1998’de ikinci nükleer denemesinin ardından Pakistan da ilk nükleer testini yaptı.

Han, Yeni Delhi ile Ä°slamabad arasındaki nükleer silah rekabetinde Pakistan'ın bu konudaki kilit isimlerinden oldu.

NÜKLEER TEKONOLOJÄ° HIRSIZLIÄžI Ä°LE SUÇLANDI

Han, Hollanda'dan ülkesine dönmesinin ardından 1979'da "uranyum zenginleÅŸtirme teknolojisini çalmakla" suçlandı.

Pakistan’ın URENCO'ya ait nükleer teknoloji bilgilerine Han aracılığıyla eriÅŸim saÄŸladığı iddiasıyla Hollanda hükümeti, Han hakkında soruÅŸturma baÅŸlattı. 1985’te yerel bir Hollanda mahkemesi Han’ı gıyabında 4 yıl hapis cezasına çarptırdı. Bu kararı temyize götüren Han, bir süre sonra bu suçlamadan aklandı.

Ä°RAN, KUZEY KORE VE LÄ°BYA’YA NÜKLEER BÄ°LGÄ° SIZDIRMA Ä°DDÄ°ASI

Han, 1990’larda ABD tarafından nükleer savaÅŸ baÅŸlığı taşıyabilen füzeler karşılığında Kuzey Kore'ye son derece hassas nükleer teknoloji satmakla suçlandı. Han'ın daha sonra benzer ÅŸekilde Ä°ran ve Libya'ya da nükleer sır sattığı iddia edildi.

Eski Pakistan CumhurbaÅŸkanı ve BaÅŸbakanı Pervez MüÅŸerref yönetiminde 2001'de Bilim ve Teknoloji Danışmanı olarak hizmet vermeye baÅŸladı.

ABD tarafından 2003’te Pakistan’a nükleer teknolojinin yayılımında Han'ın rolüne yönelik kanıtlar gönderildi.

Bunun üzerine MüÅŸerref'in görevine Ocak 2004’te son verdiÄŸi Han gözaltına alındı.

Han, 2004 ile 2009 arasında ev hapsinde kaldı

Han 4 Åžubat 2004’te, Ä°ran'a 1989-1991’de, Kuzey Kore ve Libya’ya da 1991-1997’de nükleer teknoloji transfer ettiÄŸi itirafında bulundu. Bu itiraftan 1 gün sonra MüÅŸerref, Han’ı affettiÄŸini duyurdu. Bununla birlikte Han, 2009'a kadar ev hapsinde kaldı. Bu tarihte ise Han, mahkeme tarafından serbest bırakıldı.

Han, daha sonra yaptığı açıklamalarda, 4 Åžubat'ta yaptığı açıklamaları geri çekerek, MüÅŸerref tarafından bu açıklamaları yapmaya zorlandığını öne sürdü.

Ev hapsi kararının kaldırılmasının ardından gözlerden uzak bir hayat süren Han, 10 Ekim 2021'de kötüleÅŸen saÄŸlık durumu nedeniyle kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. 85 yaşında yaÅŸamını yitiren Han, aralarında 2 Pakistan devlet madalyası olmak üzere çok sayıda ödüle layık görüldü. Han'ın yayımlanan 2 kitabı ve çok sayıda makalesi bulunuyor.

kaynak: ortadoÄŸuhaber