Sosyal Medya

Kürsü

Mehmet Ocaktan-Medeniyetimizin billurlaşmış hafızası şairlerdir

30-09-2018 07:11

Mehmet Ocaktan-Karar


Åžiir bir medeniyetin, toplumun billurlaÅŸmış hafızasıdır. EÄŸer medeniyetin kültürel alandaki gücünün hülasası niteliÄŸini taşıyan ÅŸiir tükenmeye baÅŸlamışsa, o medeniyetin buharlaÅŸması kaçınılmaz demektir. Ve medeniyetlerin terennüm gücü olan ÅŸiir tükenmeye baÅŸladıkça, doÄŸal olarak dildeki hakimiyeti de kaybolacaktır.
 
Unutmayalım, Osmanlı medeniyetinin duvarlarında yankılanan en güçlü ses, ÅŸairlerin sesidir. Çünkü ÅŸairler kamusun derinliklerinden çıkardıkları kelimelerle kurdukları ÅŸiirlerle bir gönül medeniyetinin duvarlarını yükselttiler. Her bir beyti kuyumcu titizliÄŸi ile iÅŸleyen divan ÅŸairlerimiz medeniyetimizin ses mimarlarıdır.
 
***
 
Tecridin zirvesindeki Fuzuli’den ÅŸiirdeki “ab-ı hayat”ı yudumlayan Baki’ye, yerlileÅŸmenin ve ‘hoÅŸ eda’nın büyük ÅŸairi Nedim’den Osmanlı medeniyetinin ‘son güzel ÅŸarkısı’ Åžeyh Galib’e kadar pek çok ÅŸairimiz farklı ses aralıklarıyla büyük bir ÅŸiir sarayının duvarlarını yükselttiler.
 
Ä°ÅŸte Fuzuli’nin peygambere bir na’t niteliÄŸi taşıyan ‘Su kasidesi’, aynı zamanda divan ÅŸiirinin zirve ÅŸiirlerinden birisidir. ‘Su Kasidesi’ni okurken, na’tı ÅŸiirin ufku olarak tanımlayan Sezai Karakoç’un ÅŸu ifadelerini daha dikkatle okumakta yarar var: “Ä°nsanın ufku mümindir. Müminin ufku Peygamber. Peygamberin ufku da, mutlak gerçeklerin habercisi, her peygamberi ÅŸahsiyetinin katlarında bir yaprak gibi bulunduran Son Peygamber... Peygamber nasıl insanın ufkuysa, Na’t da ÅŸiirin ufkudur.”
 
Fuzuli, Tanpınar’ın ifadesiyle, elleri her lahza duadadır. AÅŸk veya sevgili bile ona bir çeÅŸit uluhiyet gibi görünür. Tanpınar “Fuzuli ve Baki” makalesinde Fuzuli’nin ÅŸiiriyle ilgili ÅŸöyle bir tespitte bulunuyor: “Fuzuli ÅŸiiri sadece kalbe ait bir macera telakki eder ve ıstırabı ÅŸair için yaÅŸanacak tek iklim gibi görür. (Bunu Farsça Divanı’nın mukaddimesinde söyler, fakat aynı mukaddimede tabiatının daha ziyade kaside ve muamma yazmaÄŸa müsait olduÄŸundan da bahseder.) Onda her ÅŸey kendiliÄŸinden ‘ben’in etrafında toplanır ve oradan hareket ederek dünyasını yakalar. Dil Fuzuli’de her ÅŸeyden evvel bir yaratma iÅŸinin baÅŸlangıcı olan teessürinin vasıtasıdır.”
 
Fuzuli’nin ÅŸiirinde öylesine güçlü bir anlam ve ses örgüsü vardır ki, ÅŸiirin genel yapısını bozmaksızın bir kelimenin yerini bile deÄŸiÅŸtirmek mümkün deÄŸildir. Prof. Dr. Tunca Kortantamer ‘Türk Dili ve Edebiyatı AraÅŸtırmaları Dergisi’ndeki bir makalesinde bu konuda ÅŸöyle bir tespitte bulunuyor: “Fuzûlî’nin dili tamamıyla, bütün klasik Türk ÅŸiirinin ortak zemini olan Türkçe konuÅŸma dilinin temel kalıplarına, halk diline, ÅŸehir diline ve Türkçe’nin binlerce yıllık birikimine dayanır…”
 
***
 
Fuzuli’nin ‘Su Kasidesi’nden ÅŸu mısraları biraz olsun okumayı denersek, eminim zihin dünyamız daha da zenginleÅŸecektir.
 
/1-Seçme ey göz eÅŸkten gönlümdeki odlare su
 
Kim bu denli tutuÅŸan odlara kılmaz çare su
 
2-Ab-gundur günbed-i devvar rengi bilmezem
 
Ya muhit olmuÅŸ gözümden günbed-i devvare su
 
3-Zevk-i tığından acep yok olsa gönlüm çak çak
 
Kim mürur ile bıraÄŸur rahneler divare su
 
4-Vehm ile söyler dil-i mecruh peykanın sözün
 
Ä°htiyat ilen içer her kimde olsa yâre su
 
5-Suya versin baÄŸban gülzarı zahmet çekmesin
 
Bir gül açılmaz yüzün tek verse min gülzara su/
 
1- Ey göz! Gönlümdeki ateÅŸlere gözyaşından boÅŸuna su saçma. Çünkü bu denli tutuÅŸan ateÅŸlere su çare olmaz.
 
2- Dönen kubbe (gözkyüzü), su renginde midir yoksa gözyaÅŸlarım mı gökyüzünü kaplamıştır, bilmiyorum.
 
3- Kılıcı kaldıran bakışlarının zevkiyle gönlüm parça parça olsa da bunda ÅŸaşılacak bir ÅŸey yoktur. Nitekim su duvardan (sürekli) akarak yarıklar, gedikler bırakır.
 
4- Yaralı gönül (yahut dil) senin okun ucundaki sivri demiri andıran kirpiklerinin adını aÄŸzına korka korka alır, yaralı olan kiÅŸinin suyu dikkatle içtiÄŸi gibi.
 
5- Bahçıvan zahmet çekmesin de gül bahçesini suya boÄŸsun. Çünkü bin gül bahçesini de sulasa senin yüzün gibi bir gül açılmaz. (Prof. Yekta Saraç- Divan ÅŸiirinden seçmeler)

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.