M. Ali Akbulut: Dostluk ve Sevgi Köprüsü (2): Tebessüm / Gülümseme

Ä°nsanın diÄŸer insanlarla iliÅŸkilerinde güven veren davranışların en etkilisi tebessümdür. O, yalnızca güven veren bir davranış deÄŸil, aynı zamanda kiÅŸinin sevindiÄŸini, mutlu olduÄŸunu gösteren bir harekettir. SelamlaÅŸma ile baÅŸlayan güven duygusu, tebessümle bir aidiyet, bir sahiplenme, bir kabullenme ve varlığını fark ettirme davranışına dönüÅŸür.

 

Ä°nsan iliÅŸkilerinde adeta açılan bir kapıdır. Bir hal dilidir. Hal dili ise doÄŸrudan kalbe açılan yoldur. Yüzde beliren tebessüm, kalpte var olanı dışa yansıtan bir aynadır. Ä°nsana özgü davranışlardan biridir; kalbin güzelliÄŸi ile yüzün nuru arasındaki bir eÅŸgüdüm. Ä°nsan hem aÄŸlar hem güler. AÄŸlamak da gülmek de insana bahÅŸedilmiÅŸ özelliklerdir. Bazı hayvanlarda benzer davranışlar olduÄŸu söylense de, bunlar üzerinde durduÄŸumuz davranışın niteliklerini taşımaz.

 

Tebessüm, sevincin, mutluluÄŸun, kabulün ve onaylamanın yüz hatlarıyla dışavurumudur. Kalbin onayladığı bir ÅŸeyin yüzdeki ifadesidir. Herhangi bir durum karşısında sevinci, mutluluÄŸu, olumlu tavrı ve neÅŸeli hali yansıtan bir yüz hareketidir. Ä°liÅŸki ve iletiÅŸimde karşı tarafa güven veren, gerginlikleri gideren bir davranıştır. Gülmek sesli bir eylem iken, tebessüm sessiz fakat daha kalıcı ve içtendir.

 

Tebessüm, bir kiÅŸiyle baÅŸlasa da toplumsal bir etkiye sahiptir, zira bulaşıcıdır. Küçük bir tebessüm, çevrede oluÅŸturduÄŸu pozitif enerji ile ortamı yumuÅŸatır; insanlar arasındaki iliÅŸki, iletiÅŸim ve sosyalleÅŸmeyi rahatlatan bir özelliÄŸe sahiptir. Küçük bir tebessüm, yüzlerdeki bir ifade olarak aktif iliÅŸki ve iletiÅŸimin baÅŸlangıcıdır.

 

Hiçbir maliyeti olmayan, fakat çok anlamlı ve deÄŸerli etkiler bırakan bir davranıştır tebessüm. Yüzde baÅŸlasa da gönüllerde iz bırakır. Gerek ikili iliÅŸkilerde, gerekse toplumsal iliÅŸkilerde, dış dünyamızın vitrini olan yüzlerimizdeki tebessüm bir kazanım olarak bize geri döner. Sosyal hayatımızın verimli ve huzurlu geçmesi büyük ölçüde yüzlerimizdeki tebessüme baÄŸlıdır. Yüzlere yansıyan tebessüm, kin, öfke, gerginlik, stres, kırgınlık, kızgınlık gibi yabancılaÅŸtırıcı duyguların etkili bir ilacıdır. Tebessümle baÅŸlayan diyaloglarda güven ortamı oluÅŸur, daha iyimser bir düÅŸünce yapısıyla iletiÅŸim kurulur. Stresi azaltır. Konuya dair araÅŸtırmalar, tebessüm ederken yüz kaslarıyla birlikte karın kaslarında da olumlu hareketler olduÄŸunu belirtmektedir. Tebessüm, hem ruh halimizi hem de bedenimizi rahatlatan özelliklere sahiptir.

 

Gülmek ve tebessüm etmek, insan olmanın bir hatırlatıcısıdır. Ä°ç dünyamızın dış dünyayla kurduÄŸu iliÅŸkiyi yansıtır. Gönül dünyamızı rahatlatan en etkili araçlardan biridir. Tebessümdeki samimiyet ve sıcaklığı, her türlü gülme eyleminde göremeyiz. Gülme davranışının baÅŸlangıcı sayılan gülümseme, tebessüm gibi sıcak ve samimi olabilir. Fakat gülme eyleminde ton ve ÅŸiddet arttıkça, anlamı ve algısı deÄŸiÅŸir. Tebessüm ile gülmek eÅŸ anlamlı gibi kullanılsa da, aralarında derin farklar vardır. Tebessümde bir ağırbaÅŸlılık, ciddiyet ve deÄŸer vardır. Gülmede ise eylemin niteliÄŸine göre anlam yüklenen bir davranış hali söz konusudur. Tebessüme en yakın ifade, hafif bir gülümsemedir denebilir.

 

Günümüz modern ÅŸehir hayatı, selamlaÅŸmayı ve tebessümü unutturdu. Özellikle dijitalleÅŸen dünyamızda soÄŸuk iletiÅŸim ve iliÅŸkilerin hâkim olmaya baÅŸladığı bu dönemde, sıcak bir tebessüme ne kadar hasretiz. SoÄŸuk betonların, karmaşık ve stresli trafik yoÄŸunluÄŸunun oluÅŸturduÄŸu havada, ellerden düÅŸmeyen telefon ekranlarından kısa süreliÄŸine sıyrılıp yanımızdaki kiÅŸiye, asansörde karşılaÅŸtığımız komÅŸumuza ya da toplu taşımada yanı başımızda oturana vereceÄŸimiz küçük bir tebessüm, günümüzü daha verimli ve anlamlı kılacaktır.

 

Ä°nsanlar arasındaki iliÅŸki ve iletiÅŸimin her geçen gün kopmaya ve koparılmaya çalışıldığı bir gerçek. Ä°liÅŸkilerin ve iletiÅŸimin zayıfladığı toplumları yönetmek daha kolaydır. Oysa iletiÅŸimin ve iliÅŸkilerin güçlü olduÄŸu toplumlarda barış ve güven hâkim olur; dayanışma, yardımlaÅŸma daha saÄŸlam temellere oturur; empati kurmak mümkün hale gelir. Ä°nsanı anlamak ve insan olduÄŸumuzu unutmamak, temel bir varoluÅŸ sebebidir; var olduÄŸumuzu ve yaÅŸadığımızı hissetmenin yoludur. Küçük bir tebessümle baÅŸlayan güven kıvılcımı, toplumun kılcal damarlarına kadar iÅŸler ve tüm bedeni olumlu yönde etkiler.

 

Güne, evde aile içinde tebessümle baÅŸlamak; yolda, iÅŸ yerinde, okulda tebessümle devam etmek, yaÅŸantımızı ve tüm iliÅŸkilerimizi anlamlı kılar.

 

Hüzün ve sevincin dışa yansıması olarak aÄŸlamak ve gülmek insan fıtratında vardır. Kur'ani ifadeyle, "Güldüren de O'dur, aÄŸlatan da O'dur." Güldüren de, aÄŸlatan da O ise, bunun bir imtihan olduÄŸunu bilmek gerekir. BaÅŸarılı olduÄŸunda veya bir imtihanı verdiÄŸinde, "yüzleri pırıl pırıl gülen" kiÅŸiler olarak cennetle mükâfatlandırılacak kul, tebessümü ve gülümsemeyi bir sadaka olarak görmeli, bir iyilik ve güzel davranış olarak algılamalıdır.

 

Güven ve huzur içinde olduÄŸunu hisseden kiÅŸi, bunu bir ÅŸükür ifadesi olarak tebessümle gösterebilir. Bir iÅŸi baÅŸardığı zaman da, bu baÅŸarıyı tebessüm ve gülümsemeyle dışa yansıtabilir. Bu, olumlu bir davranıştır. Ancak bunun tam tersi, olumsuz yönlü gülmeler de vardır: Üstünlük taslama, muhatabı küçük görme, alay etme, art niyetli, iÅŸkence edercesine veya hileli, ÅŸeytani gülmeler... Toplumumuzda bu tür gülmelere iÅŸaret eden özel ifadeler de mevcuttur: "Kıs kıs gülmek" alaycılığı, "bıyık altından gülmek" kurnazca ve haince bir durumu, "kesik kesik gülmek" dikkatli olunması gereken bir uyarıyı, "aÄŸlarken gülmek" içte yaÅŸanan acıyı, "acı acı gülmek" ise muhataba verilen bir mesajı ifade edebilir. Bu tür gülmelerden uzak durulması gerektiÄŸi sıkça uyarılır ve tehlikeleri hatırlatılır.

 

DüÅŸünmeyi ve düÅŸündürmeyi önceleyen tebessüm, karşıdakine güven ve sevgi köprüsü kuran gülümseme, bir baÅŸarının mükâfatı veya güzel bir müjde karşısında duyulan ÅŸaÅŸkınlık ve sevincin yansıması olan tebessüm, en güzel olanlarıdır.

 

Her davranışımızdan sorumlu olduÄŸumuz bilinciyle, güldüren ve aÄŸlatanın Sahibi'nden, imtihan günümüzde bizi gülenlerden eylemesi dileÄŸiyle.

 

M. Ali Akbulut